Bilim ve Teknoloji Tarihi Final 12. Deneme Sınavı

Yanıt Açıklaması:

Bilim tarihi çalışmaları Biruni’nin gerek bilimsel tutum ve araştırma tutkusu, gerekse doğa, matematik ve toplum bilimlerinde kaleme aldığı çalışmalarında sergilediği özgünlük bakımından bütün zamanların en büyük bilginlerinden biri olduğunu ortaya koymuştur.

Yanıt Açıklaması:

1729’da Müteferrika Matbaası’nda ilk kitabın basılmasından sonra bilim kitaplarının büyük çoğunluğu Türkçe olarak hazırlanmış ve Osmanlı Türkçesi modern bilimleri aktarmada sık kullanılan temel dil haline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması:

Osmanlı İmparatorluğu’nda modern eğitimin çerçevesini çizen ve onu ilk, orta ve yüksek eğitim olarak üç seviyede düzenleyen 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnâmesi’ne göre, Darülfünun-ı Osmanî, üç ayrı şubeden (fakülteden) oluşmaktadır. Bunlar Felsefe ve Edebiyat Şubesi, Ulûm-ı Tabiiye ve Riyaziye Şubesi ve Hukuk Şubesi’dir.

Yanıt Açıklaması:

Takiyüddin el-Râsıd tarafından Osmanlı Devletinde ilk kez kurulan kurum rasathanedir.

Yanıt Açıklaması:

Selçuklular sağlığa büyük önem vermişler ve halen ayakta olan birçok hastane kurmuşlardır. Bunlar arasında Anadolu’da, Diyarbakır, Mardin, Sivas, Konya, Tokat ve Kayseri’deki hastaneler sayılabilir. Bunlardan Kayseri’deki Gevher Nesibe Hatun Medresesinin aynı zamanda tıp medresesi olarak hizmet verdiğini biliyoruz.

Yanıt Açıklaması:

Roma döneminde, tıp ve özellikle askeri tıp alanında çalışmalar yapılarak, tedavi edici ilaçlar sınıflandırılmıştır. Bu dönemin M.S. birinci yüzyıla isabet eden döneminde Neron ordusunda hekim olarak da çalışmış, ve Anadolu’daki Anavarza (Kozan)’da yaşamış, Materia Medica’da (Tıbbi Bitkiler) tıbbi bitkiler hakkında kısa bilgiler verilerek, bunların nerelerde bulundukları ve hangi hastalıklara iyi geldiği konusunda bilgiler verilmiştir. Verdiği bitki adlarından çoğu bugün bile kullanılmaktadır.

Yukarıdaki paragrafta anlatılan bilim insanı Dioscorides'dir. Doğru cevap d'dir.

Yanıt Açıklaması: Bu gerçeği fark eden Young, yukarıdaki problemleri kökten çözecek bir ipucu bulmayı başarmış ve dalga modeline modern yapısını verebilmiştir. Optik tarihine girişim ilkesi olarak geçen bu başarının betimlemesi kısaca şöyledir:

Yanıt Açıklaması: Zenon ve sonraki Stoa’cı düşünürler, Antik Yunan yaşamında M.Ö. ikinci yüzyıla kadar etkili olmuşlardır. Romalılar, M.Ö. ikinci yüzyılda Yunanistan’ı ele geçirdikten sonra, Stoacılık’la karşılaştılar. Bu dönem içindeki Stoa’cı düşünürlere Epiktetos (M.S. 60-M.S. 140) örnek gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması:

Orhun Yazıtları Gökürk Devletine aittir.

Yanıt Açıklaması:

Kristof Kolomb 1492 yılında Nina, Pinta ve Santa Maria adlı üç gemiyle yola çıktı ve Batı Hint Adaları’na ulaştı. Aslında Amerika’ya ulaşmıştı ancak o bunu bilmiyordu.

Yanıt Açıklaması: Sultan II. Bayezid zamanında İstanbul'a gelen Endülüslü İliya b. Abraham bu âlimlerden biridir. İhtida ettikten sonra Abdüsselam el-Muhtedi elMuhammedî adını alan bu zatın, Arapça astronomi ve tıp kitapları vardır. Önce İbranice yazdığı, 1503'te Arapça'ya tercüme ederek Sultan II. Bayezid'e ithaf ettiği kitabında, Batlamyus'un yaptığı "zâtu’lhalak"tan daha büyük olan "el-dabid" adını verdiği kendi icadı bir astronomi aletinden bahsetmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1821 yılında Michael Faraday (D. 1791-Ö. 1867), elektrik taşıyan bir iletkeni bir mıknatıs etrafında ve bir mıknatıs da bir iletken etrafında döndürmeyi başarır ve ilk elektrik motorunu yapar. Yaklaşık on sene sonra ise, bir bobin içine bir mıknatısı sokup çıkarmak suretiyle bobinde elektrik akımı oluşturur ve manyetizma ile elektrik elde edebileceğini gösterir.

Yanıt Açıklaması:

Lamarck, “evrim” kelimesini ilk defa kullanmıştır ve bu kullanıma göre evrim organik bir tipten, uzun bir sure sonra diğer tiplerin gelişmesidir.

Yanıt Açıklaması:

1960 yılından 1963 yılının sonuna kadar kuasar adı verilen çok sayıda parlak nesne keşfedildi. Böylece yıldızların kırmızıya kayması, arka alan ışıması ve kuasarlar, evrenin bir patlama sonucu oluştuğunun açık ve seçik kanıtları olarak astronomi tarihine işlendiler.

Yanıt Açıklaması:

Osmanlılarda pratik ihtiyaçları karşılamaya yönelik uygulamalı bilim müesseselerinin başında sağlık hizmeti veren müessesler gelmektedir. Genellikle “darüşşifa”, “şifahane” veya “bîmâristan” olarak adlandırılan bu müesseseler aynı zamanda tıp eğitimi verme fonksiyonunu da icra etmişlerdir. Süleymaniye Külliyesi bünyesinde “Darüttıp” adıyla bir ihtisas medresesi kurulmuştur. Böylece Osmanlı tarihinde ilk defa, şifahanelerin dışında tıp eğitimi veren bağımsız bir müessese kurulmuş oluyordu.

Yanıt Açıklaması:

Evrensel çekim kanunun keşfi, diferansiyel ve integral hesabın geliştirilmesi ve Güneş ışığının doğasının aydınlatılması Newton’un başarılarıdır.

Yanıt Açıklaması:

Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Türkiye’ye aday ülke statüsü tanınmıştı. Avrupa Birliği Devlet ve Hükümet Başkanlarının 17 Aralık 2004 tarihli Zirvesinde aldığı karar doğrultusunda 3 Ekim 2005 tarihinde Lüksemburg’ta yapılan Hükümetler Arası Konferans ile Türkiye resmen AB’ye katılım müzakerelerine başladı. Yine aynı gün bir basın toplantısı düzenlenerek Türkiye için Müzakere Çerçeve Belgesi yayımlandı.