Cumhuriyet Dönemi Türk Nesri Ara 9. Deneme Sınavı

Yazar soruyu bazen kendi kendine bazen de okuyucuya sorar.

Verilen eserlerden İlk Namaz ve And çocukluk hikayelerini, Kurumuş Ağaçlar folklorik unsurları, Beyaz Lale hayatın içerisinden gözlemlerini anlatır. Diyet ise tarihi bir olayı konu edinir. Doğru cevap D'dir.

II. ve IV seçenekte verilen bilgiler çeldirici olarak kullanılmıştır. 

II.  Sohbet türünde olduğu gibi fıkra türünde de kişisel görüşler dile getirilir.

IV. Sohbet yazılarında yazar daha pişkin, daha usta olmaya bakar. Okuyucunun zihnini kamçılamaya çalışırken amacına
ulaşmak için ara sıra duygu tellerine de basar. Veya acı durumları ortaya koyarken dertleşmek kaygısıyla, teselli etmek isteğiyle ruhunu okuyucunun ruhuna eş eder, onunla birlikte üzülür, şikâyet eder. Bazen de olayların üstüne çıkarak öğüt veren olgun biri durumuna geçer. Bütün amacı okuyucuyu kendine çekmek, kendi havasına sürüklemektir. Bu özellik sohbet türünü fıkradan ayırır. Bu nedenle doğru yanıt B seçeneğidir.

Karabibik, Tanzimat dönemi hikayelerindendir. Diğerleri Servet-i Fünun hikayeleridir.

Fotoğraflar en önemli başvuru kaynağıdır.

Sohbet sözcüğü, dilimize Arapçadan geçmiştir.

Türk edebiyatında sohbet türünde yazılmış olan “Eşref Saati” adlı eser Şevket Rado’ya aittir. 

Daha çok romanları ile tanınan Peyami Safa (1899-1961), edebiyata adımını, genç yaşta Alemdar gazetesinin açtığı hikaye yarışmasında kazandığı birincilikle
atar. 

Realizm akımının etkisi Cumhuriyet'ten önce de vardır.

Bacon tarzı olarak da bilinen formal denemede yazar bir otorite kimliğinde konuşur ya da en azından o konuda yüksek bir bilgi sahibi bir insan konumunda konusunu derli toplu izah eder. Bu tür deneme dogmatik, sistematik ve açıklayıcıdır. Örneklerini ise
o konuda yazılmış ciddi makale ve kitaplardan seçer. Yahya Kemal’in denemeleri bu gruba konabilir.

Hikayelerinde ironiyi öne çıkaran bir başka yazarımız, aynı zamanda şair ve romancı olan Rıfat Ilgaz (1911-1993)dır. 1950’den sonra hikâye ve roman türlerine yönelen Ilgaz, özellikle Hababam Sınıfı (1957) romanıyla meşhur oldu.

Cumhuriyet Dönemi’nin en önemli hikâye yazarı, hiç şüphesiz Sait Faik Abasıyanık (1906-1954)tır. Çünkü o, kendisine kadarki Türk hikâye geleneğini değiştiren ve türe yeni bir kimlik kazandıran bir yazardır.

Sohbet türünün başlıca özellikleri şu şekilde ifade edilebilir:

• Yazar, okuyucu  ile  bir  sohbet  havası  içinde

senli benli konuşur.

• Yazar, düşüncelerinin  doğruluğunu  kabul

ettirme konusunda ısrarcı değildir.

• Genellikle yazarın kişisel düşüncelerine yoğunlaşılır.
• Yazar samimi, içten bir anlatım tarzı kullanır.
• Çeşitli güncel olayları kullanarak duygu ve

düşünceler desteklenir.

Bir kısmı 1940 ve 50’li yıllarda yayın hayatına başlayan bugünkü gazetelerde artık en fazla yeri siyaset, magazin, iç ve dış olaylar, ekonomi, spor gibi konular aldığı için (Çıkla, 2007, 57) bu gazetelerdeki ma­kalelerde artık bu çerçevede olmaya başlamıştır. Nitekim buna bağlı olarak da 1960’lı yıllardan itibaren edebiyatın gazetelerden uzaklaşmaya başladığı görülür.

Dilde özleştirme çalışmalarının bir sonucu olarak Türkçeden pek çok kelime atılırken kelime hazinesi daraltılmış, yeni nesillerin Hüseyin Rahmi, Halide Edib, Yakup Kadri, Refik Halit, Mehmet Âkif, Yahya Kemal gibi yazar ve şairlerin eserlerini bile anlamalarını zorlaştırmıştır. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Cumhuriyet öncesinde tecrübe-i kalemiyye, kalem tecrübesi gibi tamlamalar kullanılmakla birlikte, essay karşılığında “deneme” sözcüğünün kullanılması Cumhuriyet sonrasındadır.

Tanzimat nesrinin ilk örnekleri resmî yazışmalardır. Böyle bir ortamda hayatımıza giren gazete ve dergiler, Tanzimat sonrası nesrinin gelişmesi ve yaygınlaşmasında temel faktör durumundadır. Takvim-i Vekâyi (1831), Ceride-i Havadis, Tercüman-ı Ahvâl (1861), Tasvir-i Efkâr (1862) gibi ilk gazeteler, haklı olarak halka seslenmeyi amaçlarlar. Bunun ötesinde gazete ve dergilerde yayımlanan makale, fıkra, roman, hikâye, tiyatro, eleştiri gibi yeni türler -şiire göre- hızla nesrin alanını genişletir. Böylece kullanım alanı açısından, kendinden önceki dönemlere göre çok daha genişleyen Tanzimat sonrası Türk nesri, dilin gelişimiyle eş zamanlı olarak sadeleşmeye başlar.

Edebiyat-ı Cedide 1923 öncesindeki bir edebi akımdır. Doğru cevap E'dir.

Fıkralarda olduğu gibi kişisel görüşler dile getirilir. Dil açık, sade ve durudur. Bu nedenle her yaştan ve her eğitim düzeyinden insanların bu türdeki yazıları okuyup anlama olasılıkları yüksektir.