İşletim Sistemleri Ara 6. Deneme Sınavı

kesme istekleri (IRQ: Interrupt Request), çeşitli donanımlar tarafından MİB’de çalıştırdığı programı geçici olarak durdurarak bunun yerine kesme işleyici programını çalıştırması sinyalidir. Donanım kesmeleri bir modemden veri alma, klavyede bir tuşa basma veya fareyi hareket ettirme gibi bir olayın gerçekleştirilmesi için kullanılır. Bir donanımın MİB’in kendisi ile ilgilenmesini istediğinde kendisine özgü olan kesme isteği hattından, yani adresinden, istekte bulunur ve bunlar daha önceden belirlenmiş olan politikalar çerçevesinde cevaplanır.

İşletim sistemi bir bilgisayar programıdır. Temel görevi, bilgisayar parçalarının birbirleriyle olan ilişkilerini düzenlemek, aralarında bilgi alışverişi yapabilmelerini sağlamaktır. Bu parçalar gözle görülebilecek parçaları kapsadığı gibi, bilgisayarın kapağını açmadan görülebilecek parçaları da kapsar (monitör, klavye, fare vb.)

Dört farklı tür çekirdek vardır: Tek Parça Çekirdekler (Monolithic Kernels), Mikro Çekirdekler (Microkernels), Ekzo Çekirdekler (Exokernels), Hibrid Çekirdekler (Hybrid, Modified Microkernels).

işletim sistemi aşağıdaki fonksiyonları yerine getirebilmelidir: • Program çalıştırma: İşletim sistemi bir programı belleğe yükleyebilmeli ve çalıştırabilmelidir. • Giriş/Çıkış (G/Ç) işlemleri: Kullanıcı programları giriş ve çıkış işlemlerini direkt yapamayacağından işletim sistemi bu işlemlerin gerçekleşmesi için gerekli araçları sağlamalıdır. • Dosya sistemini işletme: Dosyaları okuma, yazma, oluşturma ve silme işlemlerini yapabilmelidir. • İletişim: Aynı bilgisayarda veya ağ ile bağlı başka bir sistem ile işlemler arasında bilgi değiş tokuşu yapabilmelidir. • Hata tespiti: MİB (Merkezi İşlem Birimi), bellek, G/Ç aygıtları veya kullanıcı programlarındaki hataları tespit ederek bilgisayarın doğru çalışmasını sağlar.

Uzatılmış Bellek (Extended Memory): 1Mb’ın üzerindeki bellek alanına verilen isimdir. Doğru cevap C'dir.

Von-Neumann mimarisi, özünde aritmetik mantık birimi, kontrol ünitesi, bellek, veri yolları ve giriş/çıkış birimlerini içeren elektronik bir bilgisayarı tanımlamaktadır.

İşletim sistemleri kod yapısına göre açık ve kapalı kaynak kodları olarak ikiye ayrılır. Açık kaynak kodlu işletim sistemleri, dışarıdan yapılabilecek her türlü müdahaleye açıktır ve her türlü geliştirmeye uygun bir yapısı vardır (Linux vb.). Kapalı kaynak kodlu işletim sistemleri ise geliştirilemez ve her türlü müdahaleye kapalıdırlar (Windows vb.).

İşletim sisteminin performans bilgileri işlem kontrol bloğunda tutulmaz. 

İşletim sistemi katmanı, veri ve veri üzerinde düzenleme yapabilen işlevlerden oluşan soyut bir yapıdır. İşletim sistemleri arasında genel bir birliktelik olmamakla birlikte, katmanlı yaklaşımda beş temel katmandan bahsedilebilir. Çekirdek, Bellek Yönetimi, Giriş/Çıkış Sitemi, Dosya Yönetim sistemi ve Kullanıcı Arayüzü.

İşletim sisteminin en altında Çekirdek katmanı yer almaktadır.

Pennsylvania Üniversitesi profesörlerinden John Mauchly ve J. Presper Eckert, Electronic Numerical Integrator and Calculator (ENIAC) isimli bilgisayarı geliştirdi. ENIAC, sayısal bilgisayarların ilk atasıdır. ENIAC, yaklaşık olarak altıya on iki metre büyüklüğündeydi ve 18,000 vakum tüpü vardı. Mauchly ve Presper, Pennsylvania Ünversitesi’nden ayrıldılar ve Census Bureau’dan bir proje desteği alarak UNIVAC’ı ürettiler. UNIVAC, hükümet ve işletme uygulamaları için geliştirilen ilk ticari bilgisayardır. William Shockley, John Bardeen ve Walter Brattain, Bell Laboratuvarı’nda ilk transistörü icat ettiler. Bu buluş sayesinde, herhangi bir vakuma gerek kalmadan, bir elektirik düğmesi üretilmiş oldu. John Van Neumann EDVAC (Elektronik Soyut Değişken Otomatik Bilgisayar) adlı bilgisayarı üretti. Grace Hopper, COBOL bilgisayar dilini geliştirdi. Hopper, programlama dillerinin makine dilindense İngilizce’ye daha yakın olması gerektiği fikrini savunmuştur. FORTRAN programlama dili doğdu. FORTRAN’ın ilk sürümü John Backusve ekibi tarafından, IBM tarafından üretilenIBM704 için geliştirilmiştir.

Aşağıdaki olaylar I.Nesil İşletim Sistemleri dönemindeki gelişmelerdir:

1948- John Van Neumann EDVAC (Elektronik Soyut Değişken Otomatik Bilgisayar) adlı bilgisayarı üretti.

1954- FORTRAN programlama dili doğdu.

Alışılagelmiş klasik transistörlü elektriksel devre akımı ile işlem yapma esnasında çeşitli veri gecikme süreçleri vardır. Bu bekleme sürecinde transistör sayısı arttıkça, ilk elektriksel yapının bir noktadan sonra tekrar yenilenmesi gerekir ve bu yüzden işlem süreci uzar. Oysa fiber optik bağlantılardaki gibi kuantum bilgisayarın tüm işlemi ışık hızı sınırında tamamlayabilmesi olasıdır.

Bu aşamanın paydaşları proje yöneticileri, sistem analistleri ve sistem sahipleridir. Paydaşlara ayrıca sistem kullanıcıları da dâhil edilebilir. Sistem tasarımcıları ve geliştirmeciler bu aşamada yer almaz.

Fiziksel bellek üzerindeki aynı uzunluktaki bloklara çerçeve denir.

Kesme isteği (IRQ), donanımların MİB’de çalıştırdığı programı geçici olarak durdurarak bunun yerine kendilerinin ihtiyaç duyduğu işlemleri önce yapmalarını belirttikleri sinyaldir.

İşlemci zamanlayıcısı, işlemleri kuyruktan alarak MİB’ne gönderen ve MİB’den gelen işlemleri tekrar kuyruğa gönderir.

İşlem durumu, işlemin hangi durumda olduğunu gösterir ve şu türlerde olabilir: yeni, çalışıyor, bekliyor, hazır ve bitti.

İşlem yönetimi, işlem ve iş parçacıklarını senkronize ederek kaynakları bunlar arasında paylaştırır.

İşlem, programın ana bellekte çalışan hâlidir. Bir işlem bir veya birden fazla iş parçacığından oluşabilir.

Şekilde UNIX işletim sisteminin yapısı verilmiştir. Sinyaller ve terminal yönetimi, çekirdek yapısı içerisinde yer alır.

Kullanıcı Arabirimi: Kullanıcı arabirimi bir bilgisayarın arayüzüdür. Son kullanıcının, bilgisayarı birçok farklı işte kullanabilmesi için genellikle klavye ve fare yardımıyla ekranda gözüken yazılımlardır. Bu bir grafik kullanıcı arayüzü olabileceği gibi komut satır yorumlayıcısı da olabilir

Fiziksel bellek üzerindeki aynı uzunluktaki bloklara çerçeve, mantıksal bellek üzerindeki aynı uzunluktaki bloklara ise sayfa denir.

Sadece kullanıcın herhangi bir işlem yapamaması ve kullanıcıya sistemin cevap vermemesi kilitlenme sonucu oluşur.