Karar Modelleri Ara 10. Deneme Sınavı

Tanıma uyan operasyonel karardır. Doğru cevap E'dir.

Risk ortamında karar verme
süreci ile karşı karşıya kalan karar
verici, eğer tüm doğal durumlar
üzerinden hesaplama yapmak
yerine ortaya çıkma şansı bir
başka ifadeyle gerçekleşme
olasılığı en yüksek olan doğal
duruma göre hareket ederse, en
büyük olasılık ölçütüne göre karar
vermiş olur.

En iyi beklenen değer ölçütüne göre hesaplamalar yapıldığında,
Sektör 1 : 50000(0.6) + 30000(0.4) = 42000
Sektör 2 : 30000(0.6) + 10000(0.4) = 22000
Sektör 3 : 60000(0.6) + 40000(0.4) = 52000
Sektör 4 : 40000(0.6) + 30000(0.4) = 36000
olacaktır. Bu durumda sektör 3 seçilmelidir ve kazanç 52000’dir.

Sorudaki tanıma uyan ifade tecrübeye dayalı karar verme yaklaşımıdır. Doğru cevap B'dir.

Çalışan, gelecek döviz kurunun belirsizliği nedeniyle stok yönetimi kararlarını vermekte zorlanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Tecrübeye dayanarak karar verme yaklaşımında karar verici, geçmişte karşılaştığı benzer problemlerin çözümünde elde ettiği tecrübeye dayanarak hareket etmektedir. Bu varsayım, arada geçen zaman içinde doğal durumlara ilişkin olası değişimi dikkate almamaktadır. Bilimsel yaklaşımla karar verme; karar vericinin problemi bilimsel olarak ele aldığı yaklaşımdır. Karar problemi bilimsel yöntem kullanılarak çözülür. Bu yaklaşımda karar verici sistematik yolla rasyonel kararı vermeye odaklanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Doğal durumlar gelecekte ortaya çıkması beklenen gerçek olaylar olmakla birlikte nasıl gerçekleşeceği kesin olarak bilinmeyen olaylardır. Örneğin İşletmenin ihracat yapacağı ülkenin ekonomik durumu, aynı sektörde faaliyet gösteren işletmelerin stratejileri, siyasi riskler, doğal afetler vb. doğal durumlara örnek olarak gösterilebilir.

Sonuç;belirli bir hareket biçminin gelecekte ortaya çıkacak doğal durumda üreteceği sayısal değer olarak tanımlanır.Amaç, karar sonucunda neye ulaşmak istenildiğinin ifadesidir. Hedef, amaca ulaşmak için yerine getirilmesi gerekenlere karşılık gelir.

Doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarının biliniyor olmasının karar vericiye sağlayacağı en büyük avantaj, karar vericinin benimsediği karar alternatifine göre elde etmeyi beklediği kazanç/maliyet için ne kadarlık bir riske girdiğini hesaplayabiliyor olmasıdır

Problem maliyet yapılı olduğundan dolayı kötümserlik ölçütüne göre ilk olarak her alternatif için en büyük değerler bulunur. Birinci alternatif için 750, ikinci alternatif için 620, üçüncü alternatif için 845 olarak bulunur. Sonrasında ise bunlar arasından en küçüğü bulunur. Min (750,620,845)=620 ikinci alternatif olarak bulunur.

Beklenen değer düğüm sonuçlarının ve olasılık değerlerinin matematiksel bileşimidir.

Karar verici ortaya çıkacağı düşünülen doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarına ilişkin hiçbir olasılık ataması yapamıyorsa belirsizlik söz konusudur. Dolayısıyla doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarının bilinmediği karar verme durumu; belirsizlik ortamında karar verme olarak tanımlanır. Diğer bir ifadeyle, belirsizlik ortamında, karar verici karşı karşıya kaldığı karar probleminde hangi seçeneklere sahip olduğunu ve bu seçenekler seçildiğinde hangi doğal durumlarla karşılaşabileceğini bilir. Ama her seçenekte karşılaşabileceği doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarını bilemez.

Sonuç değerlerinden oluşan matrise strateji tablosu (matrisi) adı verilir. Bu matris her bir alternatif ve doğal durum ikilisine karşılık gelen sonuç değerlerinden oluşur. Matriste satırlarda alternatifler yer alırken sütunlarda ise doğal durumlar yer alır. Bir karar problemi A ile gösterilen m (i=1,2,…,m) adet alternatif ve D ile temsil edilen n (j=1,2,…,n) tane doğal durumdan oluşsun. Bu durumda seçenek ve doğal durum ikililerinin ortaya çıkaracağı sonuçlar ise Sij ile gösterilir.

En iyi beklenen değer ölçütü, risk ortamında karar verme durumunda en çok kullanılan
ölçüttür. Genellikle EMV (Expected Monetary Value) kısaltması ile gösterilir. En iyi beklenen değerin hesaplanması için her bir karar alternatifinde yer alan sonuçlar ilgili doğal durum olasılıkları ile çarpılır, daha sonra bu çarpım değerleri her satır için toplanarakilgili karar alternatifi için beklenen kazanç veya maliyet değeri hesaplanmış olur. Daha sonra karar alternatifleri için hesaplanan beklenen değerlerin kazanç yapılı problemlerde en büyük değerli karar alternatifi, maliyet yapılı karar problemlerinde ise en küçük değerli karar alternatifi en iyi karar olarak belirlenir.

Eş olasılık ölçütünde, karar verme durumunda olan karar verici, ortaya çıkabilecek olayların eşit şansa sahip olduğu varsayımı ile hareket eder.

Kararlar, birbirleri ile olan bağlantıları ve aralarındaki ilişki dikkate alındığında statik ve dinamik kararlar olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Doğru cevap D'dir.

En iyi beklenen değer ölçütü, risk ortamında karar verme durumunda en çok kullanılan ölçüttür.

Karar verici, doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarını biliyorsa risk ortamında karar veriyordur.

Bir karar vericinin karar probleminde kabul edebileceği en düşük katkı ya da katlanabileceği en yüksek maliyet değeri hırs düzeyi olarak nitelendirilir.

Bayes teoreminin bir karar probleminin çözümünde kullanılmasında iki aşama sözkonudur. İlk aşamada, elde olan subjektif ve objektif bilgilere göre tahmin edilmek istenen parametrelere ilişkin bilgi öncesi (başlangıç) olasılık dağılımı belirlenir. İkinci aşamada ise örnekten elde edilen ek bilgilere göre parametrelerin bilgi sonrası dağılımı belirlenir ve bu dağılıma göre maksimum kâr ya da minimum maliyet değerini veren hareket şekli belirlenerek sonuca gidilir.