Karar Modelleri Ara 13. Deneme Sınavı

Karar vericilerin verdikleri kararlar geleceğe ilişkindir. Karar vericiler gelecekte nelerin olacağını bilmeden karar vermektedirler. Geleceğe ilişkin belirsizlik karar vermeyi zorlaştıran en önemli faktördür ve belirsizliğin kaynağını doğal durumlar başka bir ifadeyle çevresel faktörler oluşturur. 

Bu şekilde davranan bir karar verici, iyimserlik ölçütünü kullanarak karar vermiştir. Doğru cevap A'dır.

Verilen üç durumdan en büyük olasılığı sahip 1. durumdur. Karar verici en büyük olasılık ölçütüne göre karar verdiği ve problem de kazanç yapılı olduğu için, karar verici alternaf 1'i seçecektir(670, 498, 550). Doğru cevap A'dır.

Kötümserlik ölçütü yaklaşımında karar verici hangi karar alternatifini seçerse seçsin, strateji tablosunun satırlarında yer alan her bir karar alternatifinin en düşük kazanç veya en yüksek maliyet değerleri ile karşı karşıya kalacağını düşünür. Kötümserlik ölçütünde karar verici, kazanç yapılı problemlerde “kazanabileceğim en küçük kazançlardan en büyüğünü seçerim” felsefesi ile hareket etmektedir.

En iyi beklenen değer ölçütüne göre; kazanç yapılı problemlerde en büyük beklenen değere sahip karar alternatifi, maliyet yapılı karar problemlerinde ise en küçük beklenen değere sahip karar alternatifi en iyi karar olarak belirlenir.

WALD tarafından önerilen bu ölçütte karar verici kötümser bir yapıya sahip olup hangi stratejiyi seçerse seçsin kendisi için en kötü sonucu verecek doğal durumun gerçekleşece- ğine inanır ve bu inançla karar verir. Her ne olursa olsun “benim için hep kötü durumlar ortaya çıkar” felsefesini benimseyen karar vericilerin uyguladığı bir tekniktir.

Karar verme, karara ulaşabilmek için gereken tüm aşamaları içeren süreçtir. Karar vericinin yaptığı iş tercihte bulunma veya seçim yapmaktır. Böylesi bir durumda tercih yapabilmek için en az iki farklı seçeneğin varlığı söz konusu olmalıdır. Tek bir seçeneğin olduğu diğer durumda karar verme söz konusu olmayacaktır.

Bu sınıflandırmanın elemanları statik ve dinamik kararlardır. Doğru cevap C'dir.

Kötümserlik ölçütlerine göre karar vericinin benimseyeceği karar alternatifi strateji tablosuna göre kazanç yapılı problemlerde aşağıda verilen,

EnBüyük {EnKüçük (s_{i j})}
       i                j

işlemi ile tespit edilmektedir. 

Karar verme sürecinde izlenen altı adım aşağıda sıralanmıştır. 1. Adım: Problemin ifade edilmesi,?2. Adım: Amaç ve hedeflerin belirlenmesi,?3. Adım: Problemin çözümü için gerekli bilgilerin toplanması, 4. Adım: Çözüm seçeneklerinin ifade edilmesi,?5. Adım: Seçeneklerin karar kriterleri ile değerlendirilmesi,?6. Adım: En uygun seçeneğin belirlenmesi.

Bilindiği üzere, olasılık değerleri 0 ile 1 arasında değerler almaktadır ve 0’a yakın olasılık değerlerine sahip olayların gerçekleşme şanslarının az, 1’e yakın olasılık değerlerine sahip olayların gerçekleşme şanslarının ise yüksek olduğu söylenmektedir.

Bir karar vericinin karar probleminde kabul edebileceği en düşük katkı ya da katlanabileceği en yüksek maliyet değeri hırs düzeyi olarak nitelendirilir.

Karar ağacının öğeleri, karar düğümü, şans düğümü, bitiş düğümü, dal, sonuç ve olasılık biçiminde sıralanır. Karar probleminin çözüm sürecinde beklenen değerler hesaplanarak karar ağacına eklenir. Birlik düğümü olasılıklar arasında yoktur. Doğru cevap E'dir.

Problemin çözümü için gerekli bilgilerin eksiksiz toplanabilmesi için problemin boyutunun ortaya çıkarılması gerekir.

Verilen karar bir sonucu ifade ederken karar verme ise bu sonuca ulaşabilmek için gereken tüm aşamaları içeren süreci ifade eder.

Eş olasılık ölçütüne göre her doğal durumun ortaya çıkma olasılığı aynı olarak kabul edildiğinden dört durum için beklenen değer (94+88+126+108)/4=104 olmaktadır.

İyimserlik ölçütünde her ne olursa olsun “benim için hep en iyi durumlar ortaya çıkar” felsefesi benimsenir. Bu ölçüte göre karar verici belirsizlik ortamında her zaman şanslı olduğu ve gelecekte ortaya çıkabilecek doğal durumlar içinden hep en iyisi ile karşılaşacağı varsayımı ile hareket etmektedir.

Standart karar ağacı yaklaşımında şans dalları üzerinde yer verilen ondalıklı sayılar olasılıkları ifade eder.

Amaç veya amaçların çok iyi tanımlanmış olması karmaşıklığın bir sebebi değildir, karar vermede istenen bir durumdur.

Doğru cevap A'dır.

Bu problemde her bir doğal durumun ortaya çıkma olasılığı P(Dj) = 1 / 2 ifadesinden, 0,50’ye eşit olacaktır. Doğal durumlar için olasılık değerleri bu şekilde belirlendikten sonra her bir öğretmen alternatifi için beklenen değerler sırasıyla (93,5 - 85,5 - 86,5 - 89,5 ve 99) olarak hesaplanır. 

Bu problem de bir kazanç problemi olduğu için en yüksek değer olan 99 seçilir. Doğru cevap E'dir.