Karar Modelleri Ara 14. Deneme Sınavı

En iyi beklenen değer ölçütü kullanıldığında
600(0.3)+1000(0.7) = 880
700(0.3)+600(0.7) = 630
500(0.3)+800(0.7) = 710
kazanç problem için alternatif 1, maliyet problem iiçin alternatif 2 seçilir. Alternatif 2 için elde edilen değer 630 olmaktadır.
En büyük olasılık ölçütü kullanıldığında
1000(0.7) = 700
700(0.7) = 490
800(0.7) = 560
Kazanç problemi için alternatif 1 seçilir ve değeri 700 olur, maliyet problemi için alternatif 2 seçilir ve değeri 490’dır. Hem alternatif 2’ye hem de 630 değerine aynı anda ulaştıracak durum: En iyi beklenen değer ölçütü / Maliyet problemi ikilisi olacaktır.

Karar verici tarafından ilk yapılması gereken strateji tablosunun sonuna yeni bir sütun eklemektir. Problem kazanç yapılı olduğundan, eklenen bu sütuna her bir alternatif için ortaya çıkan değerlerden en küçüğü yazılır. Daha sonra bu sütunda yer alan en küçük kazanç değerlerinden, en büyüğüne sahip olan değerin belirlenmesi aşamasına geçilir. Kötümserlik ölçütüne göre; her bir karar alternatifi için belirlenen en küçük değerlerden (10; 8; 6; 8; 7) en büyüğü, en iyi karara ilişkin olanıdır. Buna göre seçilmesi gereken Alternatif 1’dir.

Olasılık değerleri 0 ile 1 arasında değişmektedir. Ortaya çıkma olasılığı düşük olan durumlar düşük olasılık değerleri alırlar.

Karar verme sürecindeki altı adımın doğru sıralanışı aşağıdaki gibidir:
1. Adım: Problemin ifade edilmesi,
2. Adım: Amaç ve hedeflerin belirlenmesi,
3. Adım: Problemin çözümü için gerekli bilgilerin toplanması,
4. Adım: Çözüm seçeneklerinin ifade edilmesi,
5. Adım: Seçeneklerin karar kriterleri ile değerlendirilmesi,
6. Adım: En uygun seçeneğin belirlenmesi.

Karar verme sürecinde izlenen altı adım aşağıda sıralanmıştır.

1. Adım: Problemin ifade edilmesi,

2. Adım: Amaç ve hedeflerin belirlenmesi,

3. Adım: Problemin çözümü için gerekli bilgilerin toplanması,

4. Adım: Çözüm seçeneklerinin ifade edilmesi,

5. Adım: Seçeneklerin karar kriterleri ile değerlendirilmesi,

6. Adım: En uygun seçeneğin belirlenmesi. Doğru cevap A'dır.

Doğal durum değerleri ve olasılıkları çarpılıp toplandığında 600(0.30)+ 1000(0.45)+400(0.25)=730 elde edilir.

Yapılarına göre kararlar programlanmış ve programlanmamış olmak üzere iki sınıfta toplanır. Programlanmış kararlar; rutin, tekrarlanan nitelikteki kararlardır.

KArar verme sürecinde 1. Adım: Problemin ifade edilmesi, 2. Adım: Amaç ve hedeflerin belirlenmesi, 3. Adım: Problemin çözümü için gerekli bilgilerin toplanması, 4. Adım: Çözüm seçeneklerinin ifade edilmesi, 5. Adım: Seçeneklerin karar kriterleri ile değerlendirilmesi, 6. Adım: En uygun seçeneğin belirlenmesi. Doğru cevap E'dir.

Amaç karar sonucunda neye ulaşmak istenildiğinin ifadesidir. Kararlar ise belirli bir amaç doğrultusunda verilmektedir. İşletmeler dikkate alındığında amaç sıklıkla; en büyükleme veya en küçükleme şeklinde ifade edilir. Kâr amacı güden bir işletme için kârın en büyük- lenmesi, bir kamu kurumunda birim zamanda belirli bir konuda hizmet alan kişi sayısının en büyüklenmesi, belirli bir işin yerine getirilmesi için gerekli maliyetin en küçüklenmesi amaca verilebilecek örneklerdir. ?

Sezgisel karar verme, karar vermede sezgi ve duygu gibi soyut faktörlerin temel alındığı yaklaşımdır. Bu yaklaşımda probleme ilişkin ayrıntılı araştırma ve bilimsel analiz yapılmadan karar verilmesi söz konusudur.

İyimserlik ölçütüne göre karar verici kazanç yapılı bir problem ile karşı karşıya ise, öncelikle her karar alternatifi için strateji tablosunun satırlarında yer alan en büyük değerleri belirler. Daha sonra, belirlenen bu değerler içinden en büyük değere sahip karar alternatifi en iyi karar olarak seçilir.

Yalnız bir defa verilen kararlardan oluşan ve sonuçları başka bir kararla ilişkili olmayan kararlara statik kararlar denir. doğru cevap C'dir.

Olasılık değerleri 0 ile 1 arasında değerler almaktadır ve 0’a yakın olasılık değerlerine sahip olayların gerçekleşme şanslarının az, 1’e yakın olasılık değerlerine sahip olayların gerçekleşme şanslarının ise yüksek olduğu söylenmektedir. Risk ortamında karar verme sürecinde, strateji tablosu içerisinde yer alan tüm doğal durumların gerçekleşme şansına ilişkin bir olasılık değerinin mutlaka belirlenmesi ve tüm doğal durumların olasılıkları toplamının da 1’e eşit olması gereklidir.

Başarısızlık olasılığının olduğundan daha yüksek belirlenmesi yüksek maliyetli tedbirlerin alınması sonucunu doğurabilecektir. 

Karar verici, amaç, hedefler ve kriterler, seçenekler, doğal durumlar, olasılıklar ve sonuçlar karar probleminin elemanlarını oluşturur.

Karar vericinin kontrol edemediği çevresel faktörlerle ilgili bilgi düzeyi, karar ortamını da belirlemektedir.

Bilgi öncesi olasılık denilmesinin nedeni, bu değerin herhangi bir deneysel veri elde edilmeden önce belirlenmiş olmasındandır. Dolayısıyla bilgi öncesi olasılık, eldeki mevcut bilgi düzeyine göre belirlenen başlangıç olasılığıdır. Doğru cevap C'dir

Problem kazanç yapılı olduğundan, eklenen bu sütuna her bir alternatif için ortaya çıkan değerlerden en küçüğü yazılır.  En küçük kazanç değerlerinden, en büyüğüne sahip olan değerin belirlenmesi aşamasına geçilir. Kötümserlik ölçütüne göre; her bir karar alternatifi için belirlenen en küçük değerlerden (9,3; 10,2; 12,2; 11,1) en büyüğü, en iyi karara ilişkin olanıdır. Tablo 2.6’nın son sütununda yer alan değerlerden en büyüğü 12,2’dir ve bu değer de 3 numaralı karar alternatifine ilişkindir. Dolayısı ile kötümserlik ölçütüne göre karar vericinin vermesi gereken karar; Alternatif 3’ün seçilmesidir. Karar problemi maliyet yapılı olduğunda karar verici, En Küçüki {En Büyükj (si j)} ifadesi uyarınca, her bir karar alternatifi için strateji tablosunun satırlarında yer alan en büyük değerlerin arasından en küçüğüne sahip değeri veren karar alternatifini, en iyi karar olarak benimser.

Bayes teoremi, 18. yüzyılda Thomas Bayes tarafından geliştirilen ve karar vermede çok önemli yeri olan sayısal bir analiz tekniğidir. Klasik karar kuramında da kullanılmasına rağmen Bayes teoreminin gerçek yerinin modern istatistik karar kuramı olduğu ileri sürülebilir.

Bir karar düğümüne bağlanan bitiş dalı için beklenen değer (BD), sonuca eşittir.
BD = Sonuç