Karar Modelleri Ara 6. Deneme Sınavı

Dinamik kararlar, aynı anda veya farklı zamanda verilen birbirleriyle ilişkili, aynı konuda birbirinin devamı olarak ele alınabilecek kararlardır. Bu kararlar, bir kararın sonucunun kendisinden sonra alınan karar üzerinde etkili olduğu bir kararlar dizisidir.

Verilen üç durumdan en büyük olasılığı sahip 2. durumdur. Karar verici en büyük olasılık ölçütüne göre karar verdiği ve problem de maliyet yapılı olduğu için, karar verici alternafi 3'ü seçecektir(259, 180, 150). Doğru cevap C'dir.

Karar verme sürecinin ilk adımı, problemin ifade edilmesidir. Amaç ve hedeflerin belirlenmesi, bu adımdan sonra gelir. Doğru cevap E'dir.

Maliyet yapılı bir probleme bu şekilde yaklaşan bir karar verici kötümserlik ölçütünü kullanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Bir doktor tarafından gerçekleştirilen ameliyatın yüzde yirmi başarısız olacağının söylenmesi insanlar tarafından başarısızlık riski olarak algılanır.

En iyi beklenen değerin hesaplanması için her bir karar alternatifinde yer alan sonuçlar ilgili doğal durum olasılıkları ile çarpılır, daha sonra bu çarpım değerleri her satır için toplanarak ilgili karar alternatifi için beklenen kazanç veya maliyet değeri hesaplanmış olur. Daha sonra karar alternatifleri için hesaplanan beklenen değerlerin kazanç yapılı problemlerde en büyük değerli karar alternatifi, maliyet yapılı karar problemlerinde ise en küçük değerli karar alternatifi en iyi karar olarak belirlenir.

Bilimsel gelişmeler, doğrudan karar verme probleminin elemanlarından bir tanesi değildir. Doğru cevap E'dir.

İyimserlik ölçütüne göre kazanç yapılı problemlerde “kazanabileceğim en büyük kazançlardan en büyüğünü seçerim” felsefesi ile hareket edilirken maliyet yapılı problemlerde “ortaya çıkabilecek en küçük maliyetlerden en küçüğünü seçerim” felsefesi ile hareket edilir.

Bitiş düğümü karar ağacında kısa düşey çizgi ile gösterilir.

İyi bir karar; etkili bir karar olma, verimli olma, uygulanabilir olma ve zamanında verilmiş olma özelliklerine sahiptir. 

Yukarıda yer alan doğal durumlar incelendiğinde en büyük olasılık değerinin 0.55’e eşit olduğu ve bu olasılığın 1 numaralı doğal duruma ilişkin olduğu görülmektedir. Buna göre diğer doğal durumlar göz ardı edilerek, Durum 1’de en düşük maliyete karşılık gelen değerin 70 olduğu ve dolayısıyla en iyi kararın da Alternatif 1’yi uygulamak olduğu kolayca görülebilecektir.

Soruda tanımı verilen ölçüt uzlaşma ölçütüdür. Doğru cevap D'dir.

Hurwicz karar probleminin doğasına ve karar vericinin içinde bulunduğu psikolojik duruma ilişkin daha esnek davranılması amacıyla iyimserlik ve kötümserlik ölçütlerini bir arada kullanmaya imkan tanıyan uzlaşma ölçütünü önermiştir.

En iyi beklenen değer ölçütüne göre; kazanç yapılı problemlerde en büyük beklenen değere sahip karar alternatifi en iyi karar olarak belirlenir.

En iyi beklenen değer ölçütü, risk ortamında karar verme durumunda en çok kullanılan ölçüttür. Genellikle EMV (Expected Monetary Value) kısaltması ile gösterilir. En iyi beklenen değerin hesaplanması için her bir karar alternatifinde yer alan sonuçlar ilgili doğal durum olasılıkları ile çarpılır, daha sonra bu çarpım değerleri her satır için toplanarak ilgili karar alternatifi için beklenen kazanç veya maliyet değeri hesaplanmış olur.

Kararın iyi olması, amaca ulaşılıp ulaşılmadığıyla veya bir problem söz konusu ise problemi hangi ölçüde çözümlediği ile ilişkilidir.

WALD tarafından önerilen bu ölçütte karar verici kötümser bir yapıya sahip olup hangi stratejiyi seçerse seçsin kendisi için en kötü sonucu verecek doğal durumun gerçekleşeceğine inanır ve bu inançla karar verir. 

Belirsizlik ortamında karar vermede iyimserlik ve kötümserlik iki uç durum olarak karşımıza çıkmaktadır. HURWICZ, karar probleminin doğasına ve karar vericinin içinde bulunduğu psikolojik duruma ilişkin daha esnek davranması amacı ile iyimserlik ve kötümserlik ölçütlerini bir arada kullanmasına imkan tanıyan bir ölçüt önermiştir. Uzlaşma olarak tanınan bu ölçütte, karar vericinin iyimserlik düzeyini belirten bir katsayıdan yararlanılır. Doğru cevap C'dir.

Bilindiği üzere, olasılık değerleri 0 ile 1 arasında değerler almaktadır ve 0’a yakın olasılık değerlerine sahip olayların gerçekleşme şanslarının az, 1’e yakın olasılık değerlerine sahip olayların gerçekleşme şanslarının ise yüksek olduğu söylenmektedir.

Belirsizlik ortamında karar verme durumunda bulunan bir karar vericinin kullanabileceği ölçütler; iyimserlik, kötümserlik, uzlaşma ve eş olasılık ölçütleri biçiminde sıralanır. Bu ölçütler genel olarak karar vericinin içinde bulunduğu psikolojik durumu yansıtacak şekilde tasarlanmış ölçütlerdir.