Kültür Tarihi Final 14. Deneme Sınavı

Yanıt Açıklaması:

Yazarlar, çoğunlukla kendilerinden önceki anlatıların izini sürerler, onların parodisisıklıkla yapılır. Böylece metinlerarası göndermeler söz konusu olur ki, bu da p ostmodern romanı, kapalı tek bir anlatıdan uzaklaştırarak farklı anlam dokusunun ve
katmanlarının olduğu, yoruma açık bir yapıt haline getirir. Umberto Eco’nun Açık Yapıt isimli kitabı bu yaklaşımları kavramsallaştırır. Bu anlamda İtalio Calvino’nun Bir Kış Günü Eğer Bir Yolcu, Umberto Eco’nun Gülün Adı ve Foucault’un Sarkacı adlı romanları akla gelen ilk romanlardır. Öte taraftan mitoslarla gündelik yaşamın sadeliğini, karşıtlığını bütünleştiren Paul Auster; günümüz toplumlarında insanının yabancılaşmasını kara mizah ve düşsel yaşamı birleştirerek yapıtlarına yansıtan Thomas Pynchon; fantastik ve büyülü gerçekçiliği, kurguyu merkez alan bakışla John Bart yine bu tür eser veren yazarlar arasında yer alır.

Bu dönem sanatçıları kimi zaman toplumdaki her tür ayırımcılığı, kimi zaman toplumun klişeleşmiş alışkanlıklarını, kimi zaman da toplumsal yapıyı belirleyen gösterge ve kodları yapıtlarında irdeleyerek, bunlara yeni anlamlar yükleyerek sorgulamışlardır. Bu anlamda egemen olan tüketim kültürü ve medya eleştirisi dikkat çekmektedir., Barbara Kruger’in medyanın dilini kullanarak, popüler kültürün yarattığı cinsiyet ayrımcılığını eleştiren işleri; Jenny Holzer’in tüketim kültürünün yarattığı birey tipine yönelik eleştirilerini, kendisine ait sözleri görünür kılarak sergilediği elektronik panoları; Cindy Sherman’nın farklı kimliklere bürünerek çektiği fotoğraflarla gerçek kimliğini belirsizleştirdiği eserleri; Sherrie Levine’nın erkek sanatçıların bilindik eserlerini kopyalayarak kendine maletmesi, tüketim kültürü ve medyanın güvenirliğine, bilgiyi manipüle edebilmesine, önerilenin yapaylığına yöneltilmiş önemli eleştiriler olarak dikkat çekmektedir.

Yanıt Açıklaması:

Maveraünnehir doğumlu ve Bağdat’ta eğitim gören düşünür Farabi (870-950) ise bu düşünürü İslam felsefesi ile birleştirmeye çalışmıştır. Farabi’nin düşüncesi Aristo felsefesine dayanan akılcı bir felsefedir. Aristo’ nun aklı temel alan akıl yürütme (usavurma) yöntemini kullanarak felsefe ile İslam dinini uzlaştırmaya çalışmıştır.

Yanıt Açıklaması:

Mehmed Siyah Kalem’in yaşamı ve kimliği bilinmiyor. 1950’li yıllarda Mazhar Ş. İpşiroğlu ve Sabahattin Eyüboğlu, Topkapı Sarayı kitaplığında Fatih Albümleri’nde, ipek ve parşömen üzerine çizilmiş Mehmed Siyah Kalem imzalı eserleriyle karşılaşırlar. Alışılagelmiş İslam minyatürlerinden farklılık gösteren bu eserler, Asya kültür ortamında sıradan insanlar, dervişler, Budistler, Şamanlar, Hıristiyan keşişler ve doğaüstü varlıkların çizimleridir.

Yanıt Açıklaması:

20. yüzyılın olayı Einstein’ın rölativite teorisiyle, zaman ve mekâna dair fizik anlayışlarımız kökünden değişmeye başlar. 1930-40 yılları atomun yapısının araştırıldığı yıllardır. Nükleer fizik, enerji alanında ve askeri alanda kullanım kazanır; hidrojen bombası yapılır; lazer bulunur. 

Biyolojide, 1944’de genlerin DNA’dan yapıldıkları kanıtlanır.Tıp alanında 1940-1950 yılları zorlu yıllardır. Savaş milyonlarca insanın sağlığını bozmuş hatta yıkıma uğratmıştır. Birçok yerde baş gösteren bulaşıcı hastalıklar (tifüs, sıtma ve grip salgını) yeni virüslere davetiye çıkarır, verem yaygınlaşır.20. yüzyılın en önemli buluşlarından biri olarak kabul edilen ve elektronik devrelerin can damarı olan transistorlar, 1947 yılında yapılmış ve teknolojide yepyeni bir çığır açılmıştır. Fakat bunlar fizik araştırmalarının bir sonucu değildir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Arasta ve Kapalı Çarşılar Osmanlının ticaret kültürünü gösteren yerlerdi. Arastalar bir sokağın iki yanında yer alan dükkânlardan oluşurdu. Bu dükkânlarda esnaf buğday, arpa gibi belirli bir malı veya dükkânında ürettiği ayakkabı, eğer vb... eşyaları hem üretmekte hem de satmaktaydı. Doğru cevap A'dır. 

Yanıt Açıklaması:

Mimaride günümüzde egemen olan anlayış, 1950’lerden itibaren modern mimarinin biçimciliğine getirilen eleştirilerle eklektik bir eksende biçimlenen postmodern mimaridir. Bu anlayış, Robert Venturi’nin 1966’da “Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki”
isimli kitabıyla belirginleşir.

Yanıt Açıklaması:

Bu yıllarda İtalya’da sanatçıları himayesine alan mesenler yaygındır. Floransalı Medicis ailesi Verrocchio ve Boticelli’yi; Milan dükü Leonardo da Vinci’yi; Papalık Michelangelo’yu desteklemiştir. Ayrıca Fatih Sultan Mehmet Bellini’yi davet ettiği gibi, Avrupa kralları da ünlü İtalyan sanatçıları (Michelangelo, da Vinci) davet etmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Krallık (M.Ö. 1550-M.Ö. 1000) ise Mısır Firavunlarının en güçlü olduğu ve III. Tutmosis (M.Ö. 1500) ile İmparatorluğun en geniş sınırlara ulaştığı dönemdir. IV. Amenophis Ekhnaton ise halkını tek tanrıya tapınmaya zorlamıştır. Güneş tanrı Amon dışında tüm tanrıları dışlamıştır. Tell Amarna’yı başkent ve din merkezi yapmıştır. Mısır Sanatında günlük yaşamı, kraliyet sarayını ve aile sahnelerini resmetmek bir gelenek olmuştur. M.Ö. 2000’li yıllarda İlk takvim Mısır’da düzenlenmiştir. Nil nehrinin taşmalarına göre bir yılın dörder aylık üç mevsimden (Taşkın Ekin Hasat) ve 365 günden (artık gün hariç) oluştuğu gözlemlenmiştir. Piramitlerin inşası için her türlü güç ve olanaklar kullanılmıştır. Ölümden sonraki hayatı simgeleyen bu yapıtlar, mumyalanan Firavunun gücünü de sergiler. M.Ö. 46 yılında, Jülyen Takvimi adıyla Roma İmparatoru Jül Sezar tarafından kabul edilmiş ve 16.yy’a dek kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Süleyman Şah (1077-1086) döneminde kutsal Hristiyanlık merkezi İznik'e alınmıştır.

Yanıt Açıklaması:

Selçuklu Devletinin dağılmasıyla diğer Anadolu Beylikleri gibi Osmanlılar da 1299 olarak kabul edilen bir tarihte bağımsızlıklarını elde ettiler ve çevrelerinden toprak almaya başladılar.

Yanıt Açıklaması:

Korunaklı bir konaklama tesisi olan kervansaray Roma yollarını takip eden yollar üzerinde kurulmuş ve ticaretin sürüdürülmesi ile birlikte genişletilmesine büyük katkı sağlayan yapılar olmuştur. Doğru cevap C'dir. 

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Darülkurra: Kuran’ın incelendiği okul.

Yanıt Açıklaması:

O nedenle Selçuklu yönetiminde bir uç beyliği olan Osmanlılarla ilgili maddi kültür verisi, ilk yerleşim yeri olarak kabul edilen Söğüt ve çevresinde yok denecek kadar azdır.

Yanıt Açıklaması:

Italyan hümanizminde yazar Dante Alighieri (1265-1321) bir başlangıçtır. Bu nedenle Ortaçağdan çok Rönesans düşüncesine yakındır. İnsanın tutkularını, çelişkilerini, toplumdaki sıkıntılarını eserlerinde işlemiş ve skolastik eğitime ve ruhban sınıfının liderlerine eleştirel bakış açısıyla bazı çevrelerden tepki almıştır. Toskana dilinde yazan Dante’nin İtalyan diline katkısı büyüktür.

Yanıt Açıklaması: Mutlakiyet yönetimlerinin taşrasında, senyör ya da asiller hem kazanmakta, yeni topraklar ve imtiyazlar edinmekte hem de halka yeni vergiler yüklemektedir. Doğal olarak köylüler nefret noktasındadır; kentlerde ise patronlar, özel mülkiyet sahipleri, şirketler birlikler güçlenmektedir; ruhban sınıfı büyük imtiyazlara sahiptir. Bu şekilde güç odaklarının oluşması Devrim öncesi isyanı getiren nedenlerden olacaktır.

Yanıt Açıklaması:

Bir topluluğun ya da bireyin kendi kültürünün değerlerini yüce ve tek kabul ederek farklı kültürleri kendi değer sistemiyle yargılaması (bu çoğu zaman küçümseme ya da tehlikeli görme şeklindedir) etnosentrizm (etnik merkezcilik) olarak adlandırılır. Doğru cevap C seçeneğidir.