İnsan Hakları Başkanlığı Başbakanlığa bağlıdır. Doğru cevap B seçeneğidir. 

Otizm spektrum bozukluğu (OSB), erken çocukluk döneminde başlayıp etkileri çoğu zaman yaşam boyu süren; bireyin diğer insanlarla etkileşimini, iletişimini ve öğrenmesini etkileyen nörolojik ve gelişimsel bir bozukluktur. OSB’nin temel yetersizlik alanları sosyal iletişim/ etkileşim ve sınırlı ve yineleyici davranışlardır. Doğru cevap A’dır.

Dil bozuklukları dilin yapısında (fonoloji, morfoloji, sentaks), dilin içeriğinde (anlam) ve dilin işlevindeki sorunları içermektedir. Konuşma bozukluğu içinde değerlendirilen sesletim (artikülasyon) bozuklukları konuşma seslerinin çıkarılmasındaki hataları (Örn; “r” yerine “y” demek), akıcılık bozuklukları konuşmanın akışındaki bozulmaları (Örn.; kekemelik, hızlı konuşma vb.) ve ses bozuklukları ise ses niteliği, tonu, süresi gibi özelliklerin yaş ve/veya cinsiyete uygun olmamasını içermektedir (Örn.; bağırarak konuşma, çok ince bir ses tonuyla konuşma vb.). Doğru cevap B seçeneğidir.

Bireyin psikolojik, fizyolojik veya anatomik özelliklerinde meydana gelen geçici ya da kalıcı türden bir kayıp, görev bozukluğu veya yapı bozukluğu bozukluk olarak adlandırılır. Zedelenme terimi ile eşanlamlı kullanılabilir. Yanıt A şıkkıdır. 

Fiziksel yetersizlikler sinir sisteminin zarar görmesi, geçirilen hastalıklar, kazalar ya da genetik sorunlardan dolayı kas, iskelet ve eklemlerin görevini yerine getirememesi sonucu hareketle ilgili yetersizliklerin oluşmasıdır.

Düşük teknolojili cihazlar arasında en bilinenlerinden birisi, otizmli çocuklara iletişim becerileri kazandırma amacıyla kullanılan resim değiş tokuşuna dayalı iletişim sistemi yani PECS (Picture Exchange Communication System)’dir. Bu sistemde bireyin iletmek istediği mesajları (nesne veya etkinlik talep etme, nesneler arasında tercih yapma vb.) içeren resimli kartlardan oluşan bir iletişim klasörü hazırlanır. Bireyin iletmek istediği mesajın olduğu resimli kart ya da kartları klasörden bulması ve iletişim partnerine vermesi sağlanır. PECS otizmli veya farklı yetersizlik gruplarından olan ve konuşma öğrenememiş bireylerde temel iletişim kurulmasını sağlamak için dünya genelinde kullanılmaktadır. Doğru yanıt A’dır.

Süreğen hastalıklar, bireyin
hayat boyu sahip olduğu bazı sağlık
sorunları nedeniyle sürekli olarak bazı
tedavi ve bakım hizmetlerine
gereksinim duymasıdır.

Engelliliğin önlenmesi, istihdamı, rehabilitasyonu ve toplumsal hayata tam katılımları ve diğer konularda ulusal düzeyde politikaların belirlenmesi çalışmalarını yürütmek, belirlenen politikaları hayata geçirmek, uygulamasını izlemek ve değerlendirmek Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü görevleri arasında yer alır. Yanıt C şıkkıdır. 

Devletlerden sözleşme ile ilgili yargı sürecini yerine getirirken şu prensipler çerçevesinde hareket etmeleri beklenmektedir:

a. Engelli bireylerin insanlık onuruna ve bireysel farklılıklarına saygı gösterilmesi,

b. Ayrımcılık yapılmaması,

c. Tüm engellilerin topluma eksiksiz ve aktif katılımlarının sağlanması,

d. Fırsat eşitliği,

e. Erişilebilirlik.

Yanıt E şıkkıdır. 

Artırılmış sanal gerçeklik uygulamaları, fiziksel yetersizliği olan bireylerin hareket etmeye yönelik motivasyonlarını artırmak amacıyla kullanılan, üç boyutlu görüntü ve görüntüleme cihazlarından oluşan yüksek teknolojili cihazlardandır. Son olarak aktif video oyunları ise genellikle eğlence ve basit ev içi hareketlerin yapılmasını amaçlayan, tarayıcı bir kamera, oyun konsolu ve ekrandan oluşan cihazlardır. Cihazın üzerinde bulunan tarayıcı kamera aracılığıyla birey herhangi bir kumanda ya da kontrol sistemi olmadan, yalnızca vücut hareketlerini kullanarak ekrandaki karakteri hareket ettirebilmekte; oyun veya spor etkinliğini ev ortamında tamamlayabilmektedir.

Doğru cevap D‘dir.

Zihinsel yetersizliğin doğum öncesi nedenleri arasında, kromozomal bozukluklar
(Down sendromu, frajil x, William sendromu, Prader-Willi sendromu), annenin geçirmiş olduğu hastalıklar (kızamıkçık, toksoplazma vb.), annenin alkol, madde ya da sigara kullanımı, annenin maruz kaldığı zehirlenmeler, annenin ve babanın
fenilketonüri için taşıyıcı olması gibi etkenler sayılabilir.

Bireyin psikolojik, fizyolojik veya anatomik özelliklerinde meydana gelen geçici ya da kalıcı türden bir kayıp, görev bozukluğu veya yapı bozukluğu olarak tanımlanabilir. Zedelenme ile eş anlamlı kullanılmaktadır. Aynı zamanda, zedelenmenin “organların yapısındaki biyofiziksel ve kimyasal bozukluklar” olarak tanımlandığı görülmektedir. Bireyin felçli olması, kollarının olmaması, göz sinirlerinde oluşan tahribat gibi durumlar bozukluk/zedelenmeye örnek olarak verilebilir. Yanıt C şıkkıdır. 

Otizmli bireyler dikkati yöneltme ve odaklanmada birtakım sorunlar yaşamaktadır. Bu nedenle dikkati dağıtabilecek karmaşık ifadelerden kaçınmak; göz kontağı kurarak kısa, açık ve anlaşılır ifadelerle yapılması gerekenleri tek tek hatırlatmak uygun olmaktadır. Pek çok otizmli birey başkalarının söylediklerini anlamada güçlük yaşamakta ve görsel uyaranlar yardımıyla başkalarının söylediklerini daha iyi anlamaktadırlar. Bu nedenle personelin söylediklerini jest ve mimikleriyle desteklemeleri oldukça önemlidir. Sıralanan özellikleri nedeniyle acil durum personeli yerde sürünerek ilerlemesi konusunda uyarmak istedeği bireye uyarıyı yalnızca sözel olarak yapamak yerine; sözel olarak uyarı yaparken aynı zamanda yerde sürünme hareketini tarif eden hareketler yapması olması ve model olması öncellikle OSB olan bir bireyin varlığında gerçekleşmesi beklenir. Doğru cevap B’dir.

Yardımcı teknoloji kavramı, yardımcı teknoloji cihazları ve yardımcı teknoloji hizmetlerini kapsayan şemsiye bir kavramdır. Yardımcı teknoloji cihazları, özel gereksinimli bireylere işlevsel yaşam becerileri kazandırmak ve var olan becerilerini daha akıcı şekilde kullanmalarını sağlamak amacıyla kullanılan ekipman veya parçası, yazılım ya da ürün sistemi olarak tanımlanabilmektedir. Yardımcı teknoloji hizmetleri ise özel gereksinimli bireylere yardımcı teknoloji araçlarının seçimi, edinilmesi veya kullanımı için sunulan hizmetlerin bütününü kapsamaktadır. Doğru yanıt B’dir.

Alternatif ve destekleyici iletişim cihazları, çeşitli nedenlerle konuşma ve iletişim kurmada sınırlılıklar yaşayan bireylerin, temel gereksinim ve ihtiyaçlarını ifade edebilmeleri amacıyla üretilmiş olan cihazlardır.

Otizmli bireylerde sıklıkla kullanılan düşük teknolojili yardımcı teknoloji araçlarından biri etkinlik çizelgeleridir. Etkinlik çizelgesi bireyin bir etkinliği yerine getirmesi için gereken adımların resimli kartlardan oluşan bir sıralamayla kendisine sunulmasıdır. Günümüzde farklı türleri olmasına karşın etkinlik çizelgeleri özellikle orta ve ağır düzeyde otizmli bireylerin bağımsız olarak günlük yaşamlarını sürdürebilmelerinde önemli rol oynamaktadır. Yanıt A şıkkıdır. 

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukuğu, hem çocuk hem de yetişkinleri etkileyen dikkat eksikliği (odaklanamama), hiperaktivite (ortam için uygun olmayan düzeyde fazla hareketlilik) ve dürtüsellik (düşünmeden çok hızlı hareket etme) ile karakterize genellikle etkileri yaşam boyu süren bir sorundur (APA, t.y.). Bireyin yaşından beklenenden daha sık, daha yoğun ve uzun süreli olarak dikkatsizlik ve/veya hiperaktivite-dürtüsellik özelliklerini göstermesi hâlinde DEHB’den söz etmek mümkün olmaktadır. Çocukların %5’inde DEHB görüldüğü belirtilmektedir. Doğru cevap D'dir. 

Ülkemiz açısından engelli bireylere yönelik uygulamalar için politika
belirlemenin temel dayanağı anayasamızdır. Doğru cevap A seçeneğidir.