SİYASET FELSEFESİ II Dersi İDEOLOJİLER soru detayı:

CEVAP:

Bacon’ın Aristoteles’in Organon adlı yapıtına gönderme yaparak Aristoteles ve
skolastik felsefe ile hesaplaşmaya giriştiği Novum Organum’unda karşımıza çıkar.
Bacon, bu yapıtında “İdoller Öğretisi” olarak da adlandırılabilecek bir düşünce
geliştirmiştir. Bacon’ın idoller öğretisinin dayandığı temel önkabuller şöyle sıralanabilir: 1. İnsan, doğayı bilecek ve ona egemen olacak olanaklara ve güce sahiptir.
2. Doğaya egemen olmak için onu tüm gizemleriyle ve olduğu gibi bilmek/tanımak gerekir. 3. Doğayı olduğu gibi tanımak için, usu olabildiğince saflaştırmak,
yani onu duyum ve algının çarpıtmalarından ve kendisinde yerleşip kökleşerek
doğayı olduğu gibi tanımamıza engel olan önyargı kalıplarından -kısacası idollerden- arındırmak gerekir. Bu idolleri Bacon; soy, mağara, çarşı ve tiyatro idolleri
olmak üzere dört başlık altında ele almış ve açıklamıştır. Buna göre soy idolleri,
insanın doğasından kaynaklanan önyargılardır. Sözgelimi, doğadaki her nesneye
insan özellikleri yüklemek ve algıladığımız her şeyi insan ölçülerine uydurarak
anlamaya çalışmakla soy idollerinin etkisi altındayızdır. Mağara idolleri Platon’un
Mağara Benzetmesi’ne göndermede bulunarak insanın duyum ve algıdaki yetersizliklerini ve bu yetersizliklerden kaynaklanan bireylerdeki önyargıları ifade
eder. Çarşı idolleriyle insanların toplumsal yaşam içerisinde birbirleriyle dilselkültürel alışverişlerinden doğan, dilde yerleşmiş kalıpların taşıdığı önyargılar dile
getirilir. Son olarak tiyatro idolleriyle de, geleneklere ve düşünce alanında otorite
kabul edilen kimselerin bazı söz ya da düşüncelerine duyulan sorgusuz ve nedensiz bağlılıktan kaynaklanan önyargılar dile getirilmiş olur.