SORU: Felsefe tarihi açısından 18. Yüzyıl neden önemlidir?
CEVAP: 18. yüzyıl, felsefe tarihinde aydınlanma dönemi veya felsefe yüzyılı diye de adlandırılan bir dönemdir. Bunun nedeni 18. yüzyılda ilkin İngilterede başlayıp daha sonra Fransada ve ardından da Almanyada görülen düşünce hareketidir. Bu hareket, insanın dünya ile bağını yeni bir varlık, insan ve dünya anlayışıyla oluşturma amacını taşımaktadır. Macit Gökberk aydınlanma kavramını, insanın düşünme ve değerlemede din ve geleneklere bağlı kalmaktan kurtulup kendi aklı, kendi görgüleri ile hayatını aydınlatmaya girişmesi olarak ifade etmektedir. Ama aydınlanma kavramının içeriğini ve aydınlanmanın insan için önemini en özlü şekilde dile getiren filozof Immanuel Kanttır. Kanta göre aydınlanma: insanın kendi suçu ile düşmüş olduğu bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır (1784). Aydınlanma düşüncesi olarak kendini gösteren bu yeni insan anlayışının, etik sorunların öneminin görülmesinde etkili olduğu söylenebilir. Aydınlanma dönemi tarihsel bakımdan 18. yüzyılı ifade etmekle birlikte, bu dönem Rönesansa kadar geri götürülebilir. Nitekim Francis Bacon (1561-1626), ele aldığı diğer felsefe sorunlarının yanında etik sorunlara da değinmiş, etik sorunların dinden bağımsız şekilde ele alınması yönünde adım atmıştır. Genel olarak din ile felsefenin alanlarını birbirinden ayıran Bacon, etikte araştırılan iyinin bu dünyaya ait olduğunu belirtmiş, dinde aranan iyinin bu dünyadan kopuk oluşuna dikkati çekerek ahlâklı olmanın koşulunun din olmadığını ifade etmiştir. Böylece yaygın anlayıştan farklı olarak Bacon, ahlâk sorunlarının temeline bilgiyi koyan bir bakışla ele almanın önemini vurgulamıştır.
