ETİK Dersi 20. YÜZYILDA ETİK soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Hartmann değerler etiği yaklaşımını belirleyen ontolojik bakış açısı ve bu bakış açısı içerisinde insanın rolüne ilişkin geliştirdiği yaklaşım nasıldır?


CEVAP: Hartmann, değer(ler) sorununu ontolojik bakışla ele alır. Değerleri bilinç aktları olarak değil, kendi başına varolan şeyler olarak görür. Ama onların varlık tarzı belirli bir zamanda ve yerde bulunan, teklik gösteren real varolanlardan farklıdır. Onlar da, real varlıklar gibi kendi başına vardırlar, ama belli bir yerde ya da zamanda değildirler; teklik de göstermezler. Bu nedenle bilinmeleri de real varolanlar gibi olmaz. Hartmann’a göre değerler alanı ideal varlık alanı içinde yer almaktadır. Ama real ve ideal varlıklar arasındaki uçurumu köprüleyen, değerleri bu dünyada bir kez yaşatan her eylem ya da insan onların real dünyayla bağını kurmuş olur. Değerlerin sesini duyan, onu gerçekleştirebilecek ya da onlara sırtını dönebilecek olan tek varlık olan insan, bu iki varlık alanının, -real ve ideal varlık alanlarının- da birbirine kavuştuğu yerdir. İnsan vicdan, değer duygusu, değer bilinci, değer yanılsaması, değer körlüğü ve değer bilinci gibi bilinç ve duygusal yaşantılarla ideal varlıklar olan değerlerin dünyada (real varlık alanında) gerçekleşmesini sağlar.