SORU: Mu’tezile’de bir fiilin ahlâken iyi veya kötü olduğuna karar verirken o fiilin sağladığı fayda (menfaat) ile verdiği zarar ne ölçüde belirleyici olur?
CEVAP: Mu’tezile’de bir fiilin ahlâken iyi veya kötü olduğuna karar verirken o fiilin sağladığı fayda (menfaat) ile verdiği zarar esas alınmaktadır. İnsan aklı, fiillerin neticesinde ortaya çıkacak fayda ve zararı ölçebilecek güçtedir. Bir fiilin ahlâki kötülüğünün nihai ölçüsü acı ve ıstıraptır. Zulüm, başkasına karşı yapılan zararlı fiildir. Zarar ise kendinde herhangi bir fayda olmayan her türlü acı ve ıstıraptır. Mu’tezile adaleti fayda ile tarif ederken, faydayı da haz, sevinç veya bunların ikisini birden veren şey olarak görür. Salah kavramını fayda ile eş anlamlı kullanan Mu’tezile, Allah’ın insanların faydasına olan şeyi (salah) emretmeye; zararına olanı da yasaklamak zorunda olduğuna inanır.
