ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I Dersi AVRUPA VE TÜRKİYE (1838-1918) soru detayı:
SORU:
Osmanlı Devleti’nde yabancı milletlere
kapitülasyonların verilmesi nasıl bir gelişim süreci
izlemiştir?
CEVAP:
1507’de Sultan II. Bayezit tarafından Fransa’ya
ticari kapitülasyon bahşedilmiş, 1536’da Kanuni Sultan
Süleyman tarafından da I. Fransuva’ya öncekinden daha
geniş kapitülasyon verilmiştir. Böylece Fransız tüccar,
özgürce can ve mal güvenliği içinde ticaret yapabiliyordu.
Diğer Avrupalı tüccar ise gemilerinde Fransız bayrağı ile
ticaret yapabiliyordu. Osmanlı Devleti, Karlofça
Antlaşması’ndan (1699) sonra Avusturya, Venedik, Leh
ve Macar vatandaşı olan tüccarın; Küçük Kaynarca
Antlaşması (1774) ile de Rus tüccarın kapitülasyonlardan
yararlanmalarına izin vermek zorunda kalmıştır.
Anlaşmaların bir parçası hâline gelen kapitülasyonlar
yabancı devletlerin himayesindeki Osmanlı tebaasının
haklarını koruyan bir yasaya dönüşmüştür.