ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I Dersi AVRUPA VE TÜRKİYE (1838-1918) soru detayı:
SORU:
Osmanlı Devleti'nin Balta Limanı Antlaşmasını imzalamak zorunda bırakılmasına neden olan gelişmeler nelerdir?
CEVAP:
Osmanlı ülkesinde kendi bayrakları altında ticaret yapmak isteyen İngilizler, 1580 tarihinde ilk ticaret imtiyazını almışlardı. Bu imtiyazla İngilizler, başlangıçta diğer milletler gibi gümrük vergisini % 5 oranında öderlerken çok geçmeden bunu % 3’e indirmeyi başarmışlardı. Zamanla fiyatlarda görülen yükselişler dolayısıyla gümrük vergileri bir hayli azalmış %11,5’e kadar düşmüştür. 1834 tarihinde süresi sona erecek olan gümrük tarifelerinin yenilenmesi için teşebbüste bulunmuştur. Bu tarihlerde Avrupalı devletler, yüksek gümrük vergileri koyup çeşitli malları yasaklarken İngiltere, tarifenin yenilenmesi yoluna gidilmeyeceğini açıklamıştır. Başlangıçta İngiliz teklifleri kabul edilmek istenmemişse de bir taraftan hazinenin uğradığı zararın artması, diğer taraftan da Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın isyanı sebebiyle düşmüş olduğu siyasi buhran, Osmanlı Devleti’ni serbest ticaret prensiplerini içeren Balta Limanı Antlaşması’nı imzalamak zorunda bırakmıştır. 1838 yılında imzalanan bu antlaşma ile İngiliz tüccarı en imtiyazlı millet olduğu gibi diğer ülkelerden getirilen malların da serbestçe ticaretini yapma imtiyazı elde etmiştir.