SORU: Sınırlı aynî haklardan irtifak hakları ne anlama gelmektedir?
CEVAP: İrtifak hakkı terimi, bir gayrimenkul (akar) üzerinde başkasına ait bir akar yararına kurulmuş olan ve hak sahibine sınırlı bir yararlanma sağlayan aynî hakları ifade eder. Mesela bir arazi malikinin, arazisine geçmek için ana yola bitişik olan komşu arazinin sahibiyle sözleşme yaparak o araziden geçme yetkisi (geçit hakkı) elde ettiğini düşünelim (irtifak sözleşmesi). Bu yetki sadece komşu akarın menfaatlerinden yararlanma yetkisini içermekte olduğu için milku’l-menfaa niteliğinde sınırlı bir aynî haktır. Ayrıca kural olarak bu hak geçit irtifakından istifade eden akara (hakim akar) bağlıdır ve bu akarlar el değiştirse bile irtifak hakkı kural olarak varlığını korur. Yeni malik bu akara malik olma sıfatıyla hakkı kullandığı gibi, irtifakla yüklü akarın yeni maliki de arazisi üzerinde kurulu bu hakka katlanmak zorundadır. Ancak dilerse ve karşı taraf kabul ederse, irtifakı kaldırmak üzere anlaşma yapabilirler (sulh akdi). İrtifak haklarını temelde irtifak sözleşmesiyle kurulduğu gibi, arazilerin satımı esnasında şart koşma ile ve zaruret durumunda doğrudan kanun sebebiyle de kurulabilir.
