Çevre ve Şehircilik Bakanlığının başlıca görevleri, yerleşmeye, çevreye ve yapılaşmaya dair mevzuatı hazırlamak, kentsel dönüşüm çalışmalarını yürütmek, uygulamaları denetlemek, çevre kirliliğini önlemek ve doğanın korunmasını sağlamaktır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel ve kırsal alanlarda düzensiz, riskli ve sağlıksız yapılaşma bölgelerinin oluşmasını ve çevre, ekosistem ve doğanın korunmasını sağlamaya çalışmakta; hava kalitesi, atık yönetimi, su kalitesi, kimyasalların yönetimi, endüstriyel kirliliğin kontrolü gibi konularda çeşitli faaliyetler yerine getirmektedir.

644 sayılı KHK ile oluşturulan yapıda merkez teşkilatı; Müsteşar, Müsteşar Yardımcıları ve Hizmet Birimlerinden oluşmaktadır.

Merkez teşkilatında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı, Bakan’dan sonra gelen en üst düzey kamu görevlisidir. Müsteşar Bakanlık hizmetlerini, Bakan adına ve Bakan emir ve talimatları doğrultusunda, mevzuata, Bakanlığın amaç ve politikalarına ve stratejik planına uygun bir şekilde düzenlemek ve yürütmekle görevlidir. Müsteşar hizmetlerin yürütülmesinden Bakana karşı sorumludur.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hizmet birimleri arasında, afet yönetimi ile ilgili olanlar şunlardır:

• Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü,

• Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü,

• Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü,

• Yapı İşleri Genel Müdürlüğü,

• Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü,

• Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü,

• Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü,

• Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü,

• Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı

Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’nün birimi olarak kurulan Afet Koordinasyon Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilen görevler kapsamında, afet öncesi, afet sırası ve afet sonrasında “Hasar Tespiti”ne ilişkin faaliyetler yürütmektedir. Bunun dışında, afet sırası ve sonrasında, “altyapı çalışmaları” ile “enkaz kaldırma çalışmaları” da bu birim tarafından yerine getirilmektedir.

Taşınmazların kadastro çalışmalarını planlamak, yürütmek, yenilenmesini ve güncellenmesini sağlamak, tapu sicillerini oluşturmak, arşivlenerek korunmasını sağlamak, harita yapmak, üretim standartlarını tespit etmek ve arşivlenmesini sağlamak, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasındadır.

İller Bankası’nın amacı, il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile mahalli idare birliklerinin finansman ihtiyacını karşılamak, bu idarelerin sınırları içinde yaşayan halkın mahalli müşterek hizmetlerine ilişkin projeler geliştirmek, bu idarelere danışmanlık hizmeti vermek ve teknik mahiyetteki kentsel projeler ile alt ve üstyapı işlerinin yapılmasına yardımcı olmak ve her türlü kalkınma ve yatırım bankacılığı işlevlerini yerine getirmektir.

İller Bankası, harita, imar planı, jeolojik ve jeoteknik etüt, içme suyu, kanalizasyon, her türlü arıtma, katı atık, deniz deşarjı, jeotermal enerji uygulamaları, belediye hizmet binaları, soğuk hava deposu, terminal, köprülü kavşak, işhanı, hal, okul, otel, kaplıca ve peyzaj projeleri gibi geniş bir alanda belediyelere yatırım hizmetleri vermekte ve çeşitli finansman ihtiyaçlarını orta ve uzun vadeli olarak temin etmektedir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının afet yönetimi ile ilgili başlıca şûra, sürekli kurul ve komisyonları, “Çevre ve Şehircilik Şûrası”, “Yüksek Çevre Kurulu”, “Mahalli Çevre Kurulları”, “Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu”, “Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonları” ve “Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Koordinasyon Kurulu”dur.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının taşra kuruluşu, 81 ilde mevcut olan Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri’dir.

Genel olarak, imar ve planlama iş ve işlemleri, kooperatiflerle ilgili iş ve işlemler, proje ve yapım işleri, yapı malzemelerinin piyasa gözetim ve denetim faaliyetleri, yapı denetim faaliyetleri, ÇED hizmetleri, çevre izinleri ve çevre denetimleri, çevre yönetimi faaliyetleri, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu faaliyetleri, doğal sit alanlarında iş ve işlemler, altyapı ve kentsel dönüşüm hizmetleri ile ilgili olarak 6306 sayılı Kanun kapsamındaki iş ve işlemler, il müdürlükleri tarafından yürütülmektedir.

Bakanlığın afet yönetimi kapsamında yerine getirdiği faaliyetler, afet öncesi, afet sırası ve afet sonrası olmak üzere üç aşama çerçevesinde ortaya konulabilir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından özellikle, kentsel dönüşüm hizmetleri, mekânsal planlama, yapı denetimi, çevre yönetimi, kıyı yönetimi, iklim değişikliği, tabiat varlıklarını koruma, coğrafi bilgi sistemleri ile görev alanındaki işler bakımından toplumsal farkındalığı artırmaya yönelik yerine getirilecek olan faaliyetler, afet öncesinde altı çizilmesi gereken başlıca faaliyet alanlarını oluşturmaktadır

2012 yılında yürürlüğe girmiş olan 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun”dur. 6306 sayılı Kanun’un amacı, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan afet riski altındaki alanların, sağlıklı ve güvenli yaşam çevreleri haline getirilmesidir.

Mekânsal planlar, arazi kullanım ve yapılaşma kararları içeren planlar olup, kapsadıkları alan ve amaçları açısından, üst kademeden alt kademeye doğru sırasıyla mekânsal strateji planı, çevre düzeni planı ve imar planı olmak üzere üç türe ayrılır.

Çevre düzeni planı ise ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanılması kararlarını belirleyen plandır.

Kendi içerisinde üst kademeden alt kademeye nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak sıralanan imar planlarının işlevi, “…ülke, bölge ve kent verilerine göre konut, çalışma, ulaşım gibi kentsel işlevleri ile sosyal ve kültürel gereksinimleri var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi biçimde yerine getirmek ve belde halkına iyi yaşam düzeni ve koşulları sağlamak” tır.

Yapı denetim kuruluşlarına izin belgesi vermek, yapı denetim kuruluşlarını denetlemek ve Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri tespit edilenlerin faaliyetlerini durdurmak veya izin belgesini iptal etmek, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının görevidir.

Sakınım planı, “yerleşim alanlarında ya da belirli bir bölgede doğal ya da teknolojik tehlikeler nedeniyle beliren farklı risk türlerini tanımlayan, risklerin yönetim biçimi ve uygulama araç ve yöntemlerini belirleyen” planlardır.

Çevre Yönetimi ve Küresel İklim Değişikliği kapsamında Ulusal Çevre Stratejisi ve Eylem Planı’nın hazırlanması, yürütülmesi ve bu konuda gerekli koordinasyonun sağlanması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve kontrolü, çevre kirliliğinin önlenmesi ve çevre kalitesinin iyileştirilmesi için her tür faaliyet ve tesisin izlenmesi, gerekli tedbirlerin alınması, denetlenmesi, çevre izni ve lisansı verilmesi çevre kirliliğine neden olan faaliyet ve tesislerin emisyon, deşarj ve atıklar ile arıtma ve bertaraf sistemlerinin izlenmesi ve denetlenmesi, çevre kirliliği ile ilgili olarak ölçüm, ve analiz ölçütlerinin belirlenmesi, çevreyle ilgili her türlü ölçüm, izleme, analiz ve kontrolleri yapacak laboratuvarların kurulması, kurdurulması, bunların akreditasyon işlemlerinin yapılması, Bakanlığın görevleri kapsamındadır.

Coğrafi veriler ve bilginin, doğru, standart ve kaliteli şekilde üretilmesi ve günümüz ağ teknolojileri ile yaygın bir şekilde paylaşılması, afet yönetimi bakımından büyük önem taşımaktadır. Coğrafi bilgi sistemleri, özellikle, deprem, sel, heyelan, yangın, fırtına gibi afetlerde bu afetlerin yer ve konumlarının belirlenmesi, gelişimlerinin gözlemlenmesi, etkilerinin belirlenmesi bakımından, olmazsa olmaz bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından bu kapsamda yerine getirilmesi gereken hizmetler, “alt yapı hizmetleri”, “hasar tespit hizmeti”, “enkaz kaldırma hizmetleri” olmak üzere üç hizmet grubundan oluşmaktadır.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı mevzuatı tabii servetlerin ve kaynakların aranması işletilmesi, ormanların korunması ve geliştirilmesi, orman köylüsünün korunması ile ilgili düzenlemeler içermekle birlikte kıyılardan yararlanma, toprak mülkiyeti, kamulaştırma ve tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunmasını da kapsamaktadır. Bakanlık görevleri çerçevesinde çölleşme ve erozyonla mücadele, doğa koruma ve milli parklar, su yönetimi ve su, ormancılık ve meteoroloji alanlarında faaliyet göstermektedir. 

Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından görev alanı kapsamında afet yönetimi ile ilgili olarak ulusal ve uluslararası alanda; çölleşme ve erozyonla mücadele, havza rehabilitasyonu, yukarı havza sel kontrolü, çığ kontrolü, heyelan kontrolü, biyolojik çeşitliliğin korunması ve geliştirilmesi, havza yönetimi ve planlaması, su hukuku, su kalitesi ve izlenmesi, taşkın ve kuraklık yönetimi gibi alanlarda yürütülen çok sayıda proje ve faaliyet mevcuttur.

• Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği

• Taşkın Yönetim Planlarının Hazırlanması Uygulanması ve İzlenmesi Hakkında Yönetmelik

• İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik

• İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Hakkında • Yönetmelik

• Yüzeysel Sular ve Yeraltı Sularının İzlenmesine Dair Yönetmelik

• Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik

• Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik

• Hassas Su Kütleleri İle Bu Kütleleri Etkileyen Alanların Belirlenmesi ve Su Kalitesinin İyileştirilmesi Hakkında Yönetmelik

• Kimyasal Biyolojik Radyolojik ve Nükleer Tehlikelere İlişkin Görev Yönergesi

645 sayılı KHK ile oluşturulan yapıda Orman ve Su İşleri Bakanlığı merkez teşkilatı; Müsteşar, Müsteşar Yardımcıları ve Hizmet Birimlerinden oluşmaktadır

Genel Müdürlük bu kapsamda Çölleşme ile Mücadele Ulusal Stratejisi ve Eylem Planı 2015-2023 ve bu belgeye ilişkin web üzerinden izleme, değerlendirme, raporlama sistemi, Erozyonla Mücadele Eylem Planı 2013-2017, Kuraklık ve Ekstrem Şartlara Dayanıklı Türlerin Tespiti Projesi, Entegre Havza Projeleri, Heyelan Tehlike Haritaları Yapım Projeleri gibi çok proje ve faaliyet yürütmektedir. Genel Müdürlüğün görevleri ve yürüttüğü faaliyetler afet yönetiminde özellikle çölleşme, kuraklık, erozyon, heyelan, çığ, sel ve taşkın, iklim değişikliği gibi afet risklerinin azaltılmasına katkı sağlamaktadır.

Genel Müdürlüğün 645 sayılı KHK kapsamında yürüttüğü görevler genellikle iklim değişikliği, çölleşme ve erozyon ve ekolojik tahribata neden olan diğer doğal afet türleri ile ilişkilidir. Ayrıca su kuşları, göçmen kuşlar ile göç yollarının izlenmesine ilişkin görevleri salgın hastalık risklerinin azaltılması konusunda önem arz etmektedir. Genel Müdürlüğünün görevleri afet yönetiminde özellikle risk azaltma ve iyileştirme aşamalarına katkı sağlar niteliktedir.

Genel Müdürlük görevleri kapsamında sanayi atık suyu deşarjı, sanayi atıkları, çiftlik atıkları, evsel atık su, tehlikeli madde kirliliğinin kontrolü, pestisitlerden ileri gelen su kirliliği, içme suyu arıtma tesisleri, taşkın, iklim değişikliği, havza planlaması konularında çeşitli projeler ile havza koruma eylem planları ve eğitimler gibi faaliyetler yürütmektedir Ayrıca Su Yönetimi Genel Müdürlüğüne Orman ve Su İşleri Bakanlığının Kimyasal Biyolojik Radyolojik ve Nükleer Tehlikelere İlişkin Görev Yönergesi ile verilen görevler de bulunmaktadır. Bu çerçevede Genel Müdürlük üstlendiği görevler ve yürüttüğü faaliyetler ile özellikle sel ve taşkın, iklim değişikliği, salgın hastalıklar ve KBRN afetlerde risk azaltma aşamasına katkı sağlamaktadır. Genel Müdürlüğün KBRN afetlerde risk azaltmanın yanı sıra afet sırasında kriz yönetimi ve afet sonrasında iyileştirme aşaması ile ilgili görevleri de bulunmaktadır.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na bağlı kuruluşlar DSİ, Orman Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve Türkiye Su Enstitüsü (SUEN)’dür.

DSİ Genel Müdürlüğü yerüstü ve yeraltı sularının zararlarını önlemek ve/veya bunlardan çeşitli açılardan yararlanmak amacıyla kurulmuştur. Genel Müdürlük bu kapsamda üstlendiği görevler ve gerçekleştirdiği faaliyetler ile erozyon, kuraklık, sel ve taşkın, iklim değişikliği, bulaşıcı hastalıklar gibi afetlerle ilgili risklerin azaltılmasına katkı sağlamaktadır.

Orman Genel Müdürlüğü tarafından orman ve orman kaynaklarının korunması ve sürekli kılınmasına yönelik olarak üstlenilen görevler çölleşme ve erozyon, çığ, heyelan, kuraklık, sel ve taşkın, orman yangınları, iklim değişikliği ile ilgili olup gerek afet öncesi risk azaltma gerekse afet sonrası iyileştirmeye katkı sağlamaktadır. 

Meteoroloji Genel Müdürlüğü; meteoroloji istasyonları açmak ve çalıştırmak, hizmetlerin gerektirdiği rasatları yapmak ve değerlendirmek ve çeşitli sektörler için hava tahminleri yapmak ve meteorolojik bilgi desteği sağlamak amacıyla kurulmuştur. Afet risklerinin yönetilmesi Meteoroloji Genel Müdürlüğünün temel görevleri arasında yer almaktadır. Yürütülen başlıca araştırma çalışmaları arasında meteorolojik afetler, Ani Taşkın Erken Uyarı Sistemi, orman yangınları ile ilgili çalışmalar, Orman Yangınları Meteorolojik Erken Uyarı Sistemi (MEUS), iklim sınıflandırmaları, iklim indisleri, Türkiye iklim atlası, bölgesel iklim modelleri, Doğu Akdeniz İklim Merkezi (EMCC) ürünlerinin hazırlanması, yıllık iklim değerlendirmesi bulunmaktadır

SUEN ulusal bir düşünce kuruluşudur. SUEN ulusal su politikaları geliştirmekte, karar vericilere danışmanlık yapmakta, kurum ve kuruluşlar arasında eşgüdüm sağlamakta ve bilimsel araştırma ve stratejik fikir geliştirme yönünde çalışmalarda bulunmaktadır.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı yaşanan afetlerde afet bölgesinde alt yapı çalışmaları tamamlanıncaya kadar kullanma suyu temini, nakli ve gerektiğinde yeterli sayıda su kuyularının açılmasına ilişkin çalışmalar ile ilgili olarak da sorumludur. Bakanlığa, oluşan afete bağlı olarak su kaynaklarının kaybolması veya yer değiştirmesi durumunda gerekli çalışmaları yapma, yeni kaynakları belirleme ve su proje taslağını ivedilikle hazırlayarak ilgili valiliğe ulaştırma görevi verilmiştir. Bakanlık Ana Arama ve Kurtarma Koordinasyon Merkezi Hava- Arama ve Kurtarma Koordinasyon Merkezler ve valilikler tarafından yapılacak taleplere göre, bünyesindeki kuruluşlara ait araç, gereç ve bunları kullanacak personelin arama kurtarma faaliyetlerine katılımını sağlamakla sorumludur. Orman ve Su İşleri Bakanlığı ayrıca şehir, kasaba ve köylerde afete uğrayanların veya uğrama ihtimali bulunanların geçici veya devamlı inşaat veya tesisat işlerinde kullanılmak üzere ilgili Bakanlığı talebi üzerine gerekli orman emvalini sağlamaktadır. Ayrıca ülke içi veya dışında oluşan ve ülke sınırları içinde etki doğurabilecek KBRN tehdit ve tehlikeler karşısında halkın sağlığının ve çevrenin korunması ve can ve mal kaybının en aza indirilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasına yönelik olarak ise afet öncesi sırası ve sonrası sürece ilişkin görevleri bulunmaktadır.

1982 Anayasası’na göre, “Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.” (1982 Anayasası, m.56). Devlet, bu görevlerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı eliyle yerine getirmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının başlıca görevleri, yerleşmeye, çevreye ve yapılaşmaya dair mevzuatı hazırlamak, kentsel dönüşüm çalışmalarını yürütmek, uygulamaları denetlemek, çevre kirliliğini önlemek ve doğanın korunmasını sağlamaktır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel ve kırsal alanlarda düzensiz, riskli ve sağlıksız yapılaşma bölgelerinin oluşmasını ve çevre, ekosistem ve doğanın korunmasını sağlamaya çalışmakta; hava kalitesi, atık yönetimi, su kalitesi, kimyasalların yönetimi, endüstriyel kirliliğin kontrolü gibi konularda çeşitli faaliyetler yerine getirmektedir.

• 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Üçüncü Bölüm: m. 97-m. 126)
• 383 sayılı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname
• 3194 sayılı İmar Kanunu
• 2872 sayılı Çevre Kanunu
• 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun
• 3621 sayılı Kıyı Kanunu
• 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu
• 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun
• 2644 sayılı Tapu Kanunu
• 775 sayılı Gecekondu Kanunu

• Bakanlık Hizmet Birimleri
• Bağlı ve İlgili Kuruluşlar
• Şûra, Sürekli Kurul ve Komisyonlar

Bakanlık merkez teşkilatı birimleri, 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 99. ve 119. maddeleri arasında düzenlenmektedir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 20 adet hizmet birimi bulunmaktadır. Bu hizmet birimleri arasında, özellikle afet yönetimi ile ilgili olanlar şunlardır:
• Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü,
• Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü,
• Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü,
• Yapı İşleri Genel Müdürlüğü,
• Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü,
• Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü,
• Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü,
• Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü,
• Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının bağlı kuruluşları, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ)’dir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili kuruluşları İller Bankası Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü ile Türkiye Emlak Bankası A.Ş.’dir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının afet yönetimi ile ilgili başlıca şûra, sürekli kurul ve komisyonları, “Çevre ve Şehircilik Şûrası”, “Yüksek Çevre Kurulu”, “Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu”, “Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonları” ve “Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Koordinasyon Kurulu”  olarak karşımıza çıkar.

Bakanlığın afet yönetimi kapsamında yerine getirdiği faaliyetler, afet öncesi, afet sırası ve afet sonrası olmak üzere üç aşama çerçevesinde ortaya konulabilir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının afet öncesinde yerine getirdiği faaliyetlerin odak noktası, görev ve yetki alanında bulunan tehlike ve risklerin azaltılmasıdır. Bakanlık tarafından özellikle, kentsel dönüşüm hizmetleri, mekânsal planlama, yapı denetimi, çevre yönetimi, kıyı yönetimi, iklim değişikliği, tabiat varlıklarını koruma, coğrafi bilgi sistemleri ile görev alanındaki işler bakımından toplumsal farkındalığı artırmaya yönelik yerine getirilecek olan faaliyetler, afet öncesinde altı çizilmesi gereken başlıca faaliyet alanlarını oluşturmaktadır.

Kentsel dönüşüm hizmetleri bakımından başlıca hukuki araç, 2012 yılında yürürlüğe girmiş olan 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun”dur.

6306 sayılı Kanun’un amacı, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan afet riski altındaki alanların, sağlıklı ve güvenli yaşam çevreleri haline getirilmesidir.

Mekânsal planlar, arazi kullanım ve yapılaşma kararları içeren planlar olup, kapsadıkları alan ve amaçları açısından, üst kademeden alt kademeye doğru sırasıyla mekânsal strateji planı, çevre düzeni planı ve imar planı olmak üzere üç türe ayrılır.

Sakınım planı, “yerleşim alanlarında ya da belirli bir bölgede doğal ya da teknolojik tehlikeler nedeniyle beliren farklı risk türlerini tanımlayan, risklerin yönetim biçimi ve uygulama araç ve yöntemlerini belirleyen” planlardır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından bu kapsamda yerine getirmesi gereken hizmetler, “alt yapı hizmetleri”, “hasar tespit hizmeti”, “enkaz kaldırma hizmetleri” olmak üzere üç hizmet grubundan oluşmaktadır.

• 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu
• 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu
• 1 No’lu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
• Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği
• Taşkın Yönetim Planlarının Hazırlanması Uygulanması ve İzlenmesi Hakkında Yönetmelik
• İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine
Dair Yönetmelik
• İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Hakkında
Yönetmelik
• Yüzeysel Sular ve Yeraltı Sularının İzlenmesine Dair Yönetmelik
• İçme-Kullanma Suyu Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması
Hakkında Yönetmelik
• Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik
• Hassas Su Kütleleri İle Bu Kütleleri Etkileyen Alanların Belirlenmesi ve Su Kalitesinin
İyileştirilmesi Hakkında Yönetmelik
• Tarımsal Kuraklık Yönetiminin Görevleri, Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik
• Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Yönetmelik

Tarım ve Orman Bakanlığının merkez teşkilatında yer alan birimlerinin görevleri Bakanlığın afet yönetimindeki rolüne odaklanılarak incelendiğinde özellikle Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve Su Yönetimi Genel Müdürlüğüne afet yönetimi ile ilişkili birçok görev verildiği görülmektedir.

Bakanlık bağlı kuruluşları DSİ, Orman Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve Türkiye Su Enstitüsü (SUEN)'dir. 

Tarım ve Orman Bakanlığı taşra birimleri görevleri incelendiğinde afet yönetiminde önemli rol üstlendikleri görülmektedir. Örneğin Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü yürüttüğü araştırma, teşhis ve kontrol ve aşı ve test materyalleri üretim faaliyetleri ile salgın hastalıkların önlenmesi, teşhisi ve tedavisi konularında rol sahibidir.