ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I Dersi OSMANLI'DAN CUMHURİYET' E EKONOMİK GELİŞMELER soru cevapları:
Toplam 80 Soru & Cevap#1
SORU:
1879 yılında Ahmet Mithat Efendi’nin, yazdığı
“Ekonomi Politik” adlı kitabında Osmanlı ile ilgili yaptığı
önemli tesbit neydi?
CEVAP:
Kitabında azınlıkların denetiminde Osmanlı
ekonomisinin nasıl yağma edildiğini, Müslümanların nasıl
ekonomi yönetimi dışına itildiğini anlatmaya çalışmıştır.
#2
SORU:
Osmanlı Devleti’nde ilk iktisat kitabının yazılması ve
basılması ne zaman ve kim tarafından gerçekleştirilmiştir?
CEVAP:
1881’de Ohannes Efendi tarafından
gerçekleştirildi.
#3
SORU:
19.yüzyılda Osmanlı Devletinin “Sanayileşmesi”
konusunda savunulan ve etkin olan görüşler nelerdi?
CEVAP:
Sakızlı Ohannes Efendi ve Portakal Mikail Paşa,
Mekteb-i Mülkiyede verdikleri derslerde Osmanlı Devleti
için sanayileşmeyi kaynak israfı sayıyorlardı. Yüzyılın
sonuna gelindiğinde ise M. Cavit Bey “iktisat ilkelerine
ters düşen bir sanayileşme ülkeyi yoksullaştıracaktır”
diyordu.
#4
SORU:
Gayrimüslimlerin Osmanlı Devleti için sanayileşmeyi
elverişsiz bularak kaynak israfı saymaları ile örtüşen
ikinci Dünya Savaşı sonrası Batılıların Türkiye için ön
gördükleri ekonomik anlayış neydi?
CEVAP:
Batılılar Türkiye için tarım toplumu olarak
kalmayı tavsiye ediyorlardı.
#5
SORU:
Neden Cumhuriyet öncesi Osmanlı İmparatorluğu’nun
sosyoekonomik yapısı hakkında elimizde tutarlı ve yeterli
bilgiler yoktur?
CEVAP:
Bunun nedeni bu döneme ait devlet arşivlerinin
tasnifinin bitmemiş olmasıdır. Bu yüzden elimizde ki
bilgiler dağınık ve sınırlıdır.
#6
SORU:
Osmanlı Devleti’nin nüfusu ile ilgili elimizde var olan
en güvenilir ve en eski kaynak hangisidir?
CEVAP:
Bu kaynak 14 Nisan 1919 yılında yayımlanmış bir
belgedir. Bu kaynak tan elde edilen bilgilerle çeşitli
düzeltmeler yapıldıktan sonra imparatorluğun büyük
kentlerinin nüfuslarını hesaplamak mümkün olmuştur
#7
SORU:
Osmanlının nüfus yapısı ile ilgili 14 Nisan 1919 tarihli
belgeye göre Osmanlı şehirlerinin nüfus durumu nedir?
CEVAP:
1914 yılı sonuna göre başlıca büyük kentlerin
nüfusları şöyledir: İstanbul 1.122.000, İzmir 198.000,
Bursa 76.000, Adana 64.000, Konya 49.000 ve Ankara
27.000
#8
SORU:
Bu dönemde Osmanlı’nın İstanbul ve İzmir gibi büyük
liman kent özelliğini taşıyan yani diğer bir deyişle ülkenin
Avrupa’ya açılan kıyıları kentleşmiş ve gelişmiş iken iç
Anadolu ve Doğu Anadolu gelişmenin dışında kalmıştı.
Neden?
CEVAP:
Avrupa’da kentleşmeyi belirleyen sanayi
yatırımlarının başlaması ile ortaya çıkan iş gücü talebidir.
Oysa Osmanlı Devleti çağdaş sanayi süreci dışında
kaldığından İstanbul ve İzmir’de görülen kentleşme iç ve
dış ticaret yanında kamu hizmetlerinin yoğunlaşması ile
oluşmuştur. İç ve Doğu Anadolu, coğrafi konumları ve
sanayinin olmaması nedeniyle gelişememiştir.
#9
SORU:
Kurtuluş savaşı öncesin de Osmanlı Devleti’nde
özellikle Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da tarımda
“Moderinleşmeyi” engelleyen en önemli faktör neydi?
CEVAP:
Aşar Vergisi ve bu uygulamanın ortaya çıkardığı
mültezimlik sistemi tarımda modernleşmeyi engellemiştir.
Ayrıca ulaşım ve haberleşme yetersizliği çiftçinin içe
dönük üretimle yetinmesine yol açmış, miras yoluyla
toprağın paylaşılması da ekilebilir toprakların küçülmesine
yol açmıştır.
#10
SORU:
Osmanlı ekonomisinde hayvancılık önemli yer
tutmaktaydı. Bu durumun nedeni olarak ne söyleyebiliriz?
CEVAP:
Osmanlı da ekilebilir alanların bir kısmı mera, bir
kısmı da bakımsızlıktan bataklık hâldeydi. Mera alanının
geniş olması hayvancılığı kolay ve yaygın hâle getirmişti.
#11
SORU:
Geleneksel Osmanlı toprak düzeni Devlet’in
çökmesiyle işlemez hâle gelmişti. Bu durum nasıl bir
gelişmenin ortaya çıkmasına yol açmıştır?
CEVAP:
Bu boşluktan yararlanan derebeyleri, ağalar,
tefeciler bulundukları yörelerde ki topraklara el koydular.
Ayrıca merkezî idare aciz kalınca kendini güçlü
hissedenler, valiler, mutasaruflar, kaymakamlar, jandarma
gibi devlet memurları da toprağa el koyarak toprak ağası
hâline gelmişlerdi.
#12
SORU:
20. yüzyılın başında Osmanlı imparatorluğu içinde
yaşayan insanların çoğunluğu kırsal alanlarda tarımla
uğraşıyor ancak elde ettikleri ürünleri kentlere getirip
satamıyorlardı. Kentlerin tarım ürünleri genellikle
dışarıdan ithal ediliyordu neden?
CEVAP:
Ticaret ile çoğunlukla azınlıkların uğraşması,
Hükûmetin tarım kesimini veya çiftçiyi koruyacak
önlemler alamıyor olmasıydı. Çünkü hükümetin 1838
Ticaret Anlaşması ve Kapitülasyonlar nedeniyle eli kolu
bağlıydı.
#13
SORU:
Kurtuluş Savaşı öncesine kadar Türk köylüsünün
devletin sadece “vergi ver asker ver” yönündeki
isteklerine muhatap olması, köylünün elinden tutulmaması
,tarımın ve tarım araçlarının modernize olamaması Türk
köylüsü açısından nasıl bir sonuç doğurmuştur?
CEVAP:
Köylünün yoksullaşmasından yararlanan Rum ve
Ermeni cemaati geniş topraklar satın almışlardır. Böylece
Müslüman Osmanlı, azınlıkların işçisi durumuna
gelmiştir. Ayrıca köylü, devlet yerine, “ayan” veya
“ağa”nın himayesine sığınmıştır.
#14
SORU:
Osmanlı İmparatorluğu’nun 20. yüzyılın başında
sanayileşme durumu neydi?
CEVAP:
Devletin özellikle Saray’ın ve Ordu’nun
ihtiyaçlarını karşılamak için kurduğu birkaç fabrikadan ve
ülkede yabancı sermayenin kurduğu küçük ölçekli ve az
sayıda sanayi tesislerden başka sınai faaliyeti yoktu.
#15
SORU:
Osmanlı Devletinin kurduğu ilk sanayi tesisleri
hangileridir ve ne zaman kurulmuştur?
CEVAP:
Devlet sermayesiyle 1810 yılında kurulan ve
askerî kundura, çizme, palaska, fişeklik gibi malları imal
eden Beykoz tesislerinden sonra, 1835 de çuha, fes,
battaniye imal etmek üzere İstanbul’da Feshane Tesisleri
kuruldu. Kadife, ipekli kumaş, saten ve tafta üretmek için
1845’te Hereke Fabrikası tesis edildi. Yine devlet eliyle
1850’de pamuklu dokuma ürünleri imal etmek üzere
İstanbul Bakırköy Bez Fabrikası faaliyete geçti. Son
olarak 1892’de Yıldız Çini Fabrikası kuruldu.
#16
SORU:
Ülke içinde gümrük birliği oluşması ve ulusal düzeyde
pazar oluşturulması ne zaman mümkün olmuştur?
CEVAP:
Ancak 1873 yılında mümkün olabilmiştir.
#17
SORU:
Günümüze dek gelen ve hepimizin güzelliğini kabul
ettiğimiz İstanbul yalılarının zamanın büyük asker-sivil
bürokratları tarafından yaptırılmış olmasının nedeni nasıl
açıklanabilir?
CEVAP:
Parasal olanakları elverişli ve tasarruf edebilen
kesim genellikle asker ve sivil bürokratlardı. Bu yüksek
memurları, o zamanki ülke koşullarına göre aldıkları
ücretler nedeniyle bugünün büyük zenginleri gibi görmek
mümkündür.
#18
SORU:
Büyük kentlerdeki az sayıda sınai faaliyetler ve
Anadolu da ki ticari işler yabancıların ya da ülkede
yaşayan azınlıkların elindeydi. Müslüman Türkler, gerçek
anlamda bu tür ekonomik faaliyetlerde bulunmamışlardır.
Bu durumu nasıl açıklayabiliriz?
CEVAP:
Hristiyanlar askere alınmazlar bedel öderlerdi.
Böylece yerleşme, iş kurma veya meslek sahibi olma
zamanı bulurlardı. Oysa Müslümanlar seneler süren
askerlik hizmeti veya savaşlar nedeniyle sürekli ve düzenli
iş güç sahibi olma şansına sahip değillerdi. Ayrıca Bu tür
işleri kendilerine yakıştırmazlardı.
#19
SORU:
Osmanlı da tüm sınai faaliyetlerin İstanbul’da
toplanmasının nedeni ne olabilirdi?
CEVAP:
Büyük ölçüde Saray’ın ve yüksek memurların
İstanbul’da uygun bir piyasa yaratması, ayrıca kamunun
ihtiyaçlarının karşılanmasının temel hedef alınması
dolayısıyla da İstanbul un o günün en büyük ve kalabalık
kenti oluşu neden olarak gösterile bilir.
#20
SORU:
Osmanlı imparatorluğunun Batı Avrupa ülkelerinin
tarımsal ve sınai ürünlerinin tam bir açık pazarı hâline
dönüşmesinin nedeni neydi?
CEVAP:
imzaladığı uluslararası antlaşmalar ve
kapitülasyonlar nedeniyle.
#21
SORU:
Eskiden Osmanlı ülkesinin ihtiyaçlarının
karşılanmasında büyük pay sahibi olan küçük aile
işletmelerinin ,hatta orta ölçekli işletmelerin ortadan
kalkmasının nedeni neydi?
CEVAP:
Osmanlı ülkesin de sanayinin kurulamaması,
kapitülasyonlar nedeniyle batıdan gelen mallarla rekabet
edememesi.
#22
SORU:
1913’de “Geçici Sanayi Kanunu” çıkarılmasının
nedeni neydi?
CEVAP:
Küçük sanayi teşvik ve yerli malını koruma.
#23
SORU:
1913’de çıkarılan “Geçici Sanayi Kanunu” ile ne tür
kolaylıklar sağlanmıştır?
CEVAP:
Kanun vergi muafiyeti, bedava arazi, geçici
gümrük muafiyeti, kamunun öncelikle bu tesislerin
ürünlerini satın alma zorunluluğu gibi hükümler
getirmiştir.
#24
SORU:
1913 yılına göre yabancı sermayenin toplam
yatırımlarının dağılımları hangi alanları kapsamaktaydı?
CEVAP:
Madencilik ,Elektrik, havagazı, su , Tütün, tekel
ve imalat Sanayi alanlarını kapsamaktaydı.
#25
SORU:
Yabancı sermayenin ağır sanayi yerine kolay ve kısa
vadede gelir getiren alanlara girmesinin nedeni neydi?
CEVAP:
Amaçları, Ağır sanayi kurarak Osmanlı ülkesin
de isdihdam yaratmak, Osmanlının sanayileşmesini
sağlamak ve ülkeyi kalkındırmak değildi. Amaç ülkeyi
biran önce sömürmek ve zenginliklerini batıya aktarmaktı.
#26
SORU:
İlk elektrik enerjisi istasyonları nerelerde
kurulmuştur?
CEVAP:
1902’de Adana’da kuruldu. 1913 yılında benzer
bir istasyon İstanbul’da faaliyete geçti. Cumhuriyet
Dönemi’nde ilk elektrik santrali 1948’de Etibank
tarafından kuruldu.
#27
SORU:
Avrupa’da Sanayi Devrimi büyük yenilikler
getirmiştir. 19. yüzyılın birinci yarısında buharlı gemiler
ve lokomotişerle insan ve yük taşıyan ve ülkeleri
yakınlaştıran yeni bir ulaşım sistemi egemen olmuştu.
Ama Osmanlı bu yeniliklerin hiçbirini takip edememişti.
Neden?
CEVAP:
Osmanlı Devleti’nin çağı izleyen bir sanayileşme
politikası olmadığı için ulaştırma sektörünü yenileme
ihtiyacı öne çıkmamıştı.
#28
SORU:
Millî Mücadele’nin başladığı günlerde Anadolu’da
ulaşım durumu nasıldı?
CEVAP:
Anadolu’da üç ulaşım yolu vardı: Demir yolu,
kara yolu, deniz yolu. Her üçü de çok ilkel ve ihtiyacı
karşılamaz durumdaydı. Ülke özellikle çağdaş anlamda
kara yolu ve deniz yolu taşıtlarına sahip değildi.
Bağımsızlık Savaşı sırasında kullanılabilir tek ulaşım aracı
demir yoluydu. Bunların yapımı ise yabancı sermayenin
denetimindeydi.
#29
SORU:
Yabancı sermayenin denetiminde kurulan demir yolu
hatları neden hep kıyılar yani Akdeniz ve Ege tercih
edilmiş ve buradaki hatlar da başkent İstanbul’a
bağlanmamıştır?
CEVAP:
Nedeni merkezî yönetimin ülkenin tümüne
ulaşmasını ve güçlenmesini önlemekti.
#30
SORU:
Osmanlı Dönemi’nin son zamanların da zaten
yabancıların denetiminde olan ve yabancılar tarafından
işletilen mevcut demir yolu hatları Anadolu da nasıl bir
dağılım gösteriyordu?
CEVAP:
1. Anadolu demir yolu (İstanbul, İzmit, Eskişehir,
Ankara),
2. Bağdat hattı (Eskişehir, Afyon, Konya, Adana,
Halep),
3. Mersin, Tarsus, Adana,
4. İzmir, Bandırma,
5. Bandırma, Bursa,
6. İzmir, Aydın, Afyon.
#31
SORU:
Yabancıların denetim ve işletilmesinde olan Anadolu
demir yolu hatları ne zaman Türklerin denetim ve
işletimine geçmiştir?
CEVAP:
Demir yolu ağlarının denetimi ancak Millî
Mücadele Dönemi’nde Ankara Hükûmeti’nce
sağlanmıştır. Bu kapsamda 19.7.1920 tarihinde Ankara
Hükûmeti’nce bir işletme Umum Müdürlüğü kurulmuştur.
Daha sonra cumhuriyet idaresi bir yasayla demir yolu
işletmelerini devlet tekeline almıştır.
#32
SORU:
İlk demir yolu imtiyazı ne zaman, hangi ülkeye ve
hangi hatlar da tanınmıştır?
CEVAP:
ilk demir yolu imtiyazı1856’da İngiltere’ye
İzmir-Aydın hattı için verildi.
#33
SORU:
İstanbul içinde ulaşımı sağlayan temel tesislerden biri
olan Galata Köprüsü ne zaman yapılmış ve bugünkü
haline nasıl ulaşmıştır?
CEVAP:
Galata Köprüsü demir köprü olarak 1878 yılında
II. Abdülhamid zamanında yaptırılmıştı. Bugünkü Galata
Köprüsü hâline gelmesi 1912 yılında bir Alman şirketi
tarafından gerçekleştirilmiştir.
#34
SORU:
Türkiye’de ilk düzenli posta teşkilatı, telgraf ve telefon
hizmetleri ne zaman devletçe yürütülmeye başlandı?
CEVAP:
1840’da posta, 1855’te telgraf ve 1908’de de
telefon hizmetleri devletçe yürütülmeye başlandı
#35
SORU:
Osmanlı imparatorluğu yönetimi kapitülasyonlar
nedeniyle zorunlu olarak serbest dış ticaret rejimini
benimsemek durumun da kalmıştır. Bu durum Osmanlı
ekonomisini ve siyasi yaşamını nasıl etkilemiştir?
CEVAP:
Bu durum dış ekonomik ilişkilerde olduğu kadar
siyasette de ülkenin güçlü devletlerin denetimine
girmesine yol açmıştır. 19.yüzyılda imzalanan ticaret
anlaşmalarıyla durum daha da kötüleşmiştir.
#36
SORU:
1900-1913 yılları arasında Osmanlı dış ticareti içinde
İngiltere ve Fransa’nın payları düşerken; neden
Avusturya-Macaristan, Almanya ve İtalya’nın payları
yükselmiştir?
CEVAP:
Çünkü İngiltere ve Fransa 1900-1913 dönemin de
Rusya’yı da itilaşarına dahil ederek Osmanlı Devleti
üzerindeki bir paylaşım anlaşmaları şekillendirirken, bu
gelişmeye karşın II. Abdülhamid de millî birliğini yeni
sağlamış olan Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya
ile denge unsuru olarak dış ilişkilerinde önemli ittifaklar
geliştirmişti.
#37
SORU:
Osmanlı Devletin de ithalat ve ihracat büyük çapta
deniz taşımacılığı ile gerçekleştiriliyordu. Deniz ticareti
ise İngiliz ve Fransızların elindeydi. Bu durumdan
rahatsız olan II. Abdülhamit bir denge politikası olarak
nasıl bir yol takip etmiştir?
CEVAP:
1898 sonbaharında II. Wilhelm’in II.
Abdülhamid’i İstanbul’da ziyaretinden sonra Alman
girişimcilerine birçok yatırım ve işletme imtiyazları
tanımıştır, özellikle Anadolu da önemli ölçü de demir
yollarının yapımı ve işletilmesi hakları, dış alımlarda
Alman mallarının tercih edilmesi gibi imtiyazlar
sağlanmıştır
#38
SORU:
İlk Osmanlı altın lirası olan “Sultani’ler ne zaman ve
kim tarafından bastırtmıştır?
CEVAP:
1479 yılında Fatih Sultan Mehmet, döneminde
bastırılmıştır.
#39
SORU:
Osmanlı da 17. yüzyıldan itibaren paranın ayarının
düşürülmesi uygulamasına gidilmesinin nedeni neydi ?
CEVAP:
Avrupa’da devlet desteğiyle üretilmiş malların,
Osmanlı piyasalarını işgal etmesiyle dış ticaret açığının
hızla büyümesi.
#40
SORU:
Osmanlının ilk kağıt parası neydi ve ne zaman
uygulanmaya başlandı?
CEVAP:
Osmanlı Devleti’nin ilk kâğıt parası “Kaime”
olup,1840 yılında uygulamaya sokulmuştur.
#41
SORU:
Osmanlı da kullanılan ve ilk kağıt para olan “Kaime”
nin özelliği neydi?
CEVAP:
Bu Kaime ler geri ödemeli ve %8 faizliydi. Bir
çeşit borçlanma aracı durumundaydı. Kaimeler altın veya
gümüş paralara irtibatlı değildi.
#42
SORU:
Osmanlı Devletin de 19. Yüzyılın sonlarına kadar bir
“Banka” kurulmamasının nedeni neydi?
CEVAP:
Osmanlı Devleti, Batı Avrupa’da yaşanan
gelişme, sanayileşme ve dışa açılma sürecini yaşamadığı
için, benzer bir bankacılık sistemine ihtiyaç duymamış ve
teşvik de etmemiştir.
#43
SORU:
Osmanlı devletin de kurulan ilk banka hangisidir, ne
zaman ve kimler tarafından kurulmuştur?
CEVAP:
Bank-ı Osmanî (Ottoman Bank) adıyla, 18 şubat
1856 tarihli “Hattı Hümayun”da alınan kararlara göre , bir
İngiliz sermaye grubuna kurdurulmuştur.
#44
SORU:
Osmanlıların ilk ulusal bankacılık girişimi kim
tarafından, ne zaman başlatılmıştır. Bunlar hangi
bankalardır?
CEVAP:
Mithat Paşa önderliğinde 1863’de Ziraat Bankası
ve 1868’de İstanbul Emniyet Sandığı ile başlamıştır.
#45
SORU:
Ağustos 1888 tarihli bir Nizamname ile sermayesi 10
Milyon Osmanlı lirası olan ve merkezi İstanbul’ olarak
belirlenen Ziraat Bankası’nın temel görevi ne olarak
kararlaştırılmıştı?
CEVAP:
Banka’nın sadece tarım sektörüne kredi vermesi
kararlaştırılmıştı
#46
SORU:
1917’de kurulmuş olan “ İtibar-ı Millî Bankası”nın
özelliği neydi?
CEVAP:
Yerli sermaye ile kurulan ilk bankaydı, ilk yılda
personelin %90’nı Türkler dışındaki kişilerden
oluşuyordu. Banka kayıtları Fransızca tutuluyordu ve ilk
genel müdürü Avusturyalı idi. Bu banka 1924 yılında
Türkiye iş Bankası ile birleşti.
#47
SORU:
Osmanlı da 1876 yılında yürürlüğe konan
Meşrutiyet Anayasası (1.Kanun-i Esasi) ile Kamu Maliyesi
konusunda getirilen en önemli ilke neydi?
CEVAP:
Bundan böyle Osmanlı ülkesinde vergilemenin
kanuna dayalı olması ilkesi getirildi.
#48
SORU:
Osmanlı maliyesi ne zaman, hangi yasa ile ve kimin
döneminde Düyun-u Umumiye idaresinin denetimine
girmiştir?
CEVAP:
1881 yılında yürürlüğe giren “Muharrem
Kararnamesi’ ile, II. Abdülhamid döneminde .
#49
SORU:
Düyun-u Umumiye idaresi kimlerden oluşuyordu?
CEVAP:
Yabancı alacaklıları temsil eden beş ülke
temsilcisi ile yerli alacaklıları ve Galata bankerlerini
temsil eden 2 temsilcinin katılmasıyla 7 üyeden meydana
geliyordu.
#50
SORU:
Düyun-u Umumiye idaresinin görevi neydi?
CEVAP:
Osmanlı’nın ödeyemediği borçlarını tahsil
etmekti. Bu nedenle Osmanlı Devleti’nin ekonomik ve
mali kaynaklarını denetim altına alan idare, gerek
gördüğünde haciz yoluyla tahsilat yapabiliyordu. Böylece
bağımsız devlet olmanın belki de en önemli unsuru olan
vergileme hakkı devletin elinden alınmıştı. On civarında
vergi çeşidinin gelirlerini doğrudan Düyun-u Umumiye
idaresi topluyordu.
#51
SORU:
Lozan Antlaşması ile Osmanlı’nın toplam dış borç
miktarı 161,3 milyon lira olarak belirlenmişti. Bu borcun
ödenmesi konusunda nasıl bir formül üzerinde anlaşıldı?
CEVAP:
Borcun Osmanlı imparatorluğu sınırları içinde
olup da Lozan Antlaşması ile ayrılan ve bağımsız hâle
gelen ülkelerce de ödenmesi kararlaştırıldı.
#52
SORU:
istiklal Savaşı başlangıçta Müdafaa-i Hukuk
Cemiyetinin halktan topladığı yardımlarla finanse
edilmiştir. Zaman içinde hızla büyüyen “gönüllü milis
teşkilatının giderlerinin karşılanması için Erzurum ve
Sivas Kongrelerinde konuya ilişkin alınan kararlar
nelerdi?
CEVAP:
• Kazalarda maliye teşkilatı ve levazım kurulacak
• Şahıs ve ailelerden alınacak yardım miktarları
muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından mali belgelere
dayandırılacak,
• Yardım yapmaktan kaçınacaklar cezalandırılacak
• Yüz lira nakdi bedel ödeyenler 3 ay askerlikten
muaf tutulacaktı.
#53
SORU:
Ankara’da Büyük Millet Meclisi Hükûmeti kurulduktan
sonra, Mali konular ile ilgili alınan ilk kararlar neler
olmuştur?
CEVAP:
Anadolu halkının Osmanlı Hükûmeti’ne ödediği
vergilere el konulmuştur. Özellikle “Düyun-u Umumiye”
ve Tütün Rejisi idaresi gibi örgütlerin topladığı devlet
gelirlerinin Ankara Hükûmeti Hazinesine nakli
sağlanmıştır.
#54
SORU:
5 Ağustos 1921’de başkomutanlık görevine getirilen
Mustafa Kemal Paşa, 7-8 Ağustos 1921 tarihinde savaşın
gerektirdiği mal ve hizmetlerin temini için hangi emirleri
yayınlamıştır?
CEVAP:
Tekâlif-i Milliye Emirlerini yayınlamıştır
#55
SORU:
Kurtuluş Savaşı’nın finansmanı hangi kaynaklardan
sağlanmıştır?
CEVAP:
Vergileme, el koyma, borçlanma ve dış kredi gibi
başlıca kaynaklarla gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Anadolu
insanının gönüllü katkılarından ve yardımlarından da
yararlanılmıştır.
#56
SORU:
17 şubat - 4 Mart 1923 tarihlerinde İzmir’de toplanan
Türkiye iktisat Kongresi’nde alınan kararlara uygun
olarak, hükûmetin kurduğu ilk ulusal ticaret bankamız
hangisidir?
CEVAP:
İlk ulusal ticaret bankamız olan Türkiye iş
Bankası 1924’te faaliyete geçirilmiştir.
#57
SORU:
Türkiye’nin ‘ulusal ekonomiye geçiş dönemi’ diye
nitelediğimiz (1923-1930) dönemde atılım yapmasını
engelleyen en önemli zorlukları nelerdi?
CEVAP:
Birinci nedeni ülkenin bir ‘merkez bankası’ yoktu.
işleri yabancı bir banka olan Osmanlı Bankası
yürütüyordu. İkinci olarak da, Lozan Antlaşması’na bağlı
“Ticaret Sözleşmesi”ne göre 1929 yılına dek Türkiye
gümrük tarifelerini değiştirme hakkından yoksundu.
#58
SORU:
“1929 Büyük Buhranı” ı olarak adlandırılan ve bütün
dünyayı sarsan bu ekonomik kriz, ülke içinde siyasal,
sosyal, kültürel ve ekonomik sorunları aşılmaya çalışan
Türkiye Devletini nasıl etkiledi ?
CEVAP:
Kriz özellikle tarım ürünleri piyasalarında
fiyatların hızla düşmesine neden oldu. Geleneksel tarım
ürünleri ihracatçısı olan Türkiye’nin döviz gelirleri hızla
düştü. Dolayısıyla tarımsal ürünlerin üreticileri büyük bir
yoksullaşma süreciyle karşı karşıya kaldılar.
#59
SORU:
Türkiye . “1929 Büyük Buhranı” ı olarak adlandırılan
ve bütün dünyayı sarsan bu ekonomik kriz karşısında ne
yaptı?
CEVAP:
Türkiye Cumhuriyeti ‘ekonomik seferberlik’ ilan
etmek zorunda kaldı. Atatürk’ün önderliğinde başarıyla
yürütülen bir dizi reformlar yanında, bu kez hızlı ve köklü
iktisadi reformlar başlatıldı.
#60
SORU:
Gazi Mustafa Kemal ve arkadaşlarının ‘Modern Türk
Devleti Projesi’ne uygun olarak laik Türkiye
Cumhuriyeti’ni kurmaya çalışırken temel hedefi neydi?
CEVAP:
Temel hedef halk egemenliğine dayanan, çağdaş
ve bilimi rehber alan yeni bir devlet düzeni kurmaktı.
#61
SORU:
Azınlıklardan Sehak Efendi'nin hediye olarak litografya ile basılmış kitabı İlm-i Tedbir-i Menzil'i hangi padişaha vermiştir ?
CEVAP:
Abdülmecid
#62
SORU:
1914 yılı sonuna göre 198.000 nüfusa sahip olup, aynı zamanda ithalat ve ihracatın yapıldığı 2. büyük liman kenti özelliği taşıyan ilimiz hangisidir ?
CEVAP:
İzmir
#63
SORU:
Müslüman Türkler gerçek anlamda ekonomik faaliyetlerle ne zaman ilgilenmeye başlamışlardır ?
CEVAP:
II. Meşrutiyet'ten sonra
#64
SORU:
Küçük sanayi teşvik ve yerli malını oruma amacıyla 1913'te çıkarılan kanun nedir ?
CEVAP:
Geçici Sanayi Kanunu
#66
SORU:
Cumhuriyet Dönemi'nde ilk elektrik santrali hangi kurum tarafından kurulmuştur ?
CEVAP:
Etibank
#68
SORU:
İlk demiryolu imtiyazı İngiltere'ye hangi hat için verilmiştir ?
CEVAP:
İzmir-Aydın
#69
SORU:
Konya, Bağdat ve Basra körfezi arasında demiryolu yapılmasına ilişkin imtiyazı Deutsche Bank'a veren padişah kimdir ?
CEVAP:
II. Abdülhamid
#70
SORU:
Osmanlı'da deniz ticaret filosunun gelişmemesinin sebebi nedir ?
CEVAP:
Kabotaj hakkına sahip olamaması
#71
SORU:
Osmanlı'da sahip olunan mevcut cılız filosunu hangi olay olumsuz etkilemiştir ?
CEVAP:
I. Dünya Savaşı
#72
SORU:
İstanbul içinde ulaşımı sağlayan temel tesislerden biri olan Galata Köprüsü kimin zamanında yaptırılmıştır ?
CEVAP:
II. Abdülhamid
#74
SORU:
Hangi savaşın finansmanında kullanılmak üzere "Beşlik ve Altılık" diye adlandırılan yeni para çeşitleri piyasaya sürülmüştür ?
CEVAP:
Osmanlı- Rus Savaşı
#75
SORU:
Osmanlı maliyesi Muharrem kararnamesi ile "Duyun-u Umumiye" idarsinin denetimine girmiştir. Muharrem kararnamesini hangi padişah imzalamıştır ?
CEVAP:
II. Abdülhamid
#77
SORU:
Osmanlı Devleti’nde ilk iktisat kitabının yazılması ve basılması ne zaman kim tarafından gerçekleştirildi ?
CEVAP:
1881’de Ohannes Efendi tarafından
#79
SORU:
Osmanlıların ilk ulusal bankacılık girişimi kimin önderliğinde başlamıştır ?
CEVAP:
Mithat Paşa
#80
SORU:
Yerli sermayeyle ilk banka hangi isimle ne zaman kurulmuştur ?
CEVAP:
İtibar-ı Millî Bankası adıyla 1917’de