ELEKTRONİK TİCARET Dersi Elektronik Ticaret ve Bilgi Sistemleri soru cevapları:

Günümüz işletmelerinin faaliyetlerinin temel dayanağını bilgi oluşturmaktadır.

Bilgi sistemleri bilgi üreten sistemlerdir. İşletme faaliyetleri sırasında oluşan finansal olan ve finansal olmayan, niteliksel ve niceliksel, işletme içi ve işletme dışı tüm verileri birbirleriyle ilişkilendirerek bilgi kullanıcılarına bilgi olarak sunmaktadır.

Bilgi Çağı olarak da adlandırılan içinde bulunduğumuz çağın başlangıcı uzay çalışmalarının başladığı yıllar olan 1950’li yıllar kabul edilmektedir.

1960’lara kadar bilgi sistemlerinin görevleri oldukça basitti; işlemlerin yürütülmesi, saklama, hesaplama ve diğer elektronik veri işleme uygulamaları.

1980’lerde bilgi sistemleri için birkaç yeni görev daha ortaya çıktı. İlk olarak bilgisayarın işlem gücündeki, uygulama yazılım paketlerindeki ve haberleşme ağlarındaki hızlı gelişim son kullanıcı bilgi sistemlerini ortaya çıkardı. Böylelikle son kullanıcılar kararları için kendi kaynaklarına ulaşabilmekteydiler. İkinci
olarak, işletme üst yöneticilerinin, bilgi raporlama sistemlerinin raporlarının ve karar destek sistemlerinin analitik modellerinin direkt olarak kullanamadıklarının belirlenmesinin ardından, yöneticilere istedikleri biçimde ve anda kritik, stratejik bilgiye ulaşma imkanı sağlayan üst yönetim bilgi sistemleri gelişti. Bunun
yanı sıra yapay zekanın gelişimi ve bilgi sistemlerinde uygulanmaya başlanması, uzman sistemler ve diğer bilgiye dayalı sistemlerin (knowledge-based systems) gelişimini gündeme getirdi.

1980’lerde başlayan ve 1990’lara kadar süren dönemde her biri kendi başına çalışan bilgi sistemlerinin bütünleştirilmesinin daha büyük bir sinerji yarattığı belirlendi. Böylelikle süreçler, ürünler, hizmetler ve bilgi sistemleri bir arada etkileşim göstererek işletmenin bütünleşik bir yapıya ulaşması sağlanmış oldu. 1990’lı yıllarda ise internetin, intranetin, extranetin ve diğer küresel ağların hızlı gelişimi işletme içi sistemlerle işletme dışı sistemlerin bütünleşmesini gündeme getirdi. Tedarik Zinciri Yönetimi ve Müşteri İlişkileri Yönetimi kavramları bu bütünleşmelerin bir ürünü olarak ortaya çıktı.

Bütünleşik bilgi sistemi yaklaşımında işletme bütün olarak bir sistem kabul edilmektedir. Örneğin, satış
görevlisi, siparişini aldığı malın stokta olup olmadığını kolaylıkla öğrenebilecektir. Bu şekilde bir yapılanma işletmenin etkinliğini ve performansını artıracaktır. 

Kurumsal kaynak planlaması (KKP) sistemleri, işletme içinde mevcut olan tüm bilgilerin (örn, finansal bilgiler, insan kaynaklarına ilişkin bilgileri, tedarik zincirine ilişkin bilgiler, müşterilere ilişkin bilgiler, vb..) bütünleştirilmesini sağlayan yazılımlardır.

Bu özelleştirme, ortak veri tabanı yaklaşımı ve modüler yapı ile sağlanabilmektedir.

Günümüz iletişim teknolojileri gerek işletme içi iletişimin gerekse de işletmelerin kendi aralarındaki iletişimin kurulan intranet, extranet ve internet ağlarıyla yapmalarına olanak sağlamaktadır.

Tedarik zinciri yönetiminde önemli bir alt sistem olarak Gelişmiş Planlama ve Programlama sistemi faaliyet göstermektedir. Gelişmiş Planlama ve Programlama sistemi, tedarik zinciri içindeki malzemelerin akışını düzenlemekte ve gelecek siparişler için kapasite planlamasını hesaplarken stok seviyesi, teslimatta ve üretimdeki olası gecikmeleri de göz önüne alarak üretim planı çerçevesinde maliyet
hesaplamaları yapmaktadır.

İşletmeler devletle olan faaliyetlerini, e-devlet sistemi aracılığıyla yürütmektedir.

İşletme-müşteri arasındaki e-ticareti ifade eder.

İşletmeler arasındaki e-ticareti ifade eder.

İşletmeler, çağın sunmuş olduğu bu gelişmeleri tedarikçileri, müşterileri ve hatta devletle olan faaliyetlerine de yansıtmıştır. Böylece işletmeler arası e-ticaret (B2B - Business to Business), işletme-müşteri arasında e-ticaret (B2C - Business to Customer) kavramları ortaya çıkmıştır. İşletmeler devletle olan faaliyetlerini ise e-devlet sistemi aracılığıyla yürütmektedir. E-ticaretin bir başka türü de tüketiciler arası e-ticaret olarak karşımıza çıkmaktadır.

E-ticaretin bu türü tüketicilerin diğer tüketicilerle yaptığı ticareti ifade etmektedir.

gittigidiyor.com ve ebay.com  tüketicilerin diğer tüketicilerle yaptığı ticareti ifaden, C2C (Consumer-to-Consumer) türüne birer örnektir.

Üretim ve satışların koordine edilmesi ve hammaddenin kesintiye uğramadan bir işletmeden diğerine ulaşması faaliyetleri işletmeler arası bir sistem kurulması gereğini ortaya çıkarmıştır. Bu sistem Elektronik Veri Değişimi (EDI-Electronic Data Interchange) adını almaktadır.

Elektronik veri değişimi (EVD) sistemi, işletmeler arası faaliyetlerin standart bir formatta değişimine olanak sağlayan bir sistem olarak tanımlanmaktadır.

Elektronik veri değişimi (EVD) sistemi, işletmeler arası faaliyetlerin standart bir formatta değişimine olanak sağlayan bir sistem olarak tanımlanmaktadır. Bu tanım EVD ile ilgili olarak bazı özellikleri ortaya koymaktadır. Bunlardan ilki EVD sisteminin mutlaka bir stratejik ortaklık gerektirmesidir. Bir diğer özellik, EVD sisteminde yer alan işletmelerin standart veri tanımlarını kullanmaları gerekmektedir. Çünkü taraf
işletmelerin bilgi sistemlerinin birbirlerini anlamaları için ortak dilin kurulmuş olması gerekmektedir. EVD sistemleri, tarafların yaptıkları sözleşmeler çerçevesinde otomatik olarak çalışmaktadır. Onaylamalar, yükümlülüklerin doğuşu vb. hukuki düzenlemeler sözleşmeler çerçevesinde tanımlanmaktadır.