Dehşete düşürmek, korkutmak ve korkutup
kaçırmak anlamına gelen Latince kökenli “terrere”den türetilmiştir.

Terör kelimesi, aşırı korkuya neden olan,
yakmaya ve yıkmaya yönelik ve şiddetli kızgınlık ve öfke hali durumlarını ifade etmek için de kullanılmaktadır.

Ortak görüş; terörün mutlaka şiddet içerdiği,
uygulanan şiddetin sistematik olduğu ve farklı şekillerde başvurulan bu şiddetin belirli bir amacın
gerçekleştirilmesine yönelik olarak kullanıldığı
yönündedir.

Terör özü itibariyle toplumsal bir olgu olarak
görülmekte ve politik amaçlar doğrultusunda şiddet kullanarak veya kullanma tehdidinde bulunarak geniş halk kitlesinde korku ve güvensizlik havası yaratmaya yol açan
eylemler olarak anlaşılmaktadır.

İdeoloji, örgüt ve şiddet.

Terörizm siyasal şiddetin bir uygulamasıdır.
Fransız ihtilalinden sonra Robespierre’nin yaptığı haksız tutuklama, baskı ve keyfi vergi uygulamalarından oluşan yapı terör rejimi olarak adlandırılmıştır.

Bir devlete karşı ve belli kişi ya da gruplar veya
toplumun bütünü üzerinde belli bir niyetle ve planlı olarak terör durumu yaratılmasına yönelik suçlar” olarak tanımlanmıştır.

Bu durum kendi kaderini tayin etme hakkını
kullanıldığı düşünülen ulusal kurtuluş hareketlerinin
konumunun belirlenmesinde yaşanan belirsizlikler
nedeniyle gerçekleşir. Bir zamanlar terörist olarak ilan edilen bir örgüt ve lideri daha sonra ülkelerin yönetim kadrosunda yer alana meşru aktörler olarak kabul edilebilmektedirler. Terörizm ile özgürlük mücadelesi arasında ne tür farkların olduğu konusunda halen uluslar arası alanda görüş birliği yoktur.

Terörizm, çok geniş bir yelpazeye sahip olan
siyasal şiddetin özel bir türüdür. Genel bir ifadeyle, belirli bir hedefe ulaşmak için siyasal nitelikli mücadele içeren ve temel insan haklarını çiğneyen, kaçırmadan cinayete kadar uzanan ve amacı sindirme olan şiddet eylemleridir.

Siyasal şiddet; siyasal bir çevrede rejime, rejimin
aktörlerine ve politikalarına karşı yöneltilen her türlü organize olmuş örgütlü saldırıdır. Siyasal şiddet toplumsal karışıklık meydana getirme, kaos oluşturma, kitleleri provoke etme, maddi ve manevi zarar oluşturma amaçlarını taşır.

• Vatandaşların iktidara karşı olan şiddeti.
• İktidarların vatandaşlara karşı uygulamış olduğu şiddet.
• Halk ayaklanması ve iç savaş olarak şiddet.

• Yasadışı gösteri yürüyüşleri
• Ayaklanma, isyan
• Fesat, kargaşa, başkaldırı
• İhtilal
• İç savaş
• Gerilla savaşı
• Terörizm

• Şiddet, karmaşık bir yapının sorunlu bir sonucudur. Bazen kimin asıl sorumlu olduğunu bulmak oldukça zordur.
• Şiddet zamana ve teknolojik gelişmelere göre değişik araç ve yöntemlerden yararlanır.
• Şiddet zamana ve teknolojik gelişmelere göre değişik araç ve yöntemlerden yararlanır.
• Verilmesi amaçlanan zararlar can kaybı, korku, maddi kayıp oluşturma gibi çeşitlilik gösterir.
• Şiddet, kendini meşru gösterme arayışındadır.

Bir ülkede terörist olarak görülen birçok kişi
başka ülkelerde düşünce suçlusu veya siyasi suçlu olarak tanımlanabilmektedir.

Siyasi suç büyük ölçüde düşünce ve fikir suçu
olarak şiddet çağrısı içermeyen ifade özgürlüğü
kapsamında değerlendirilmelidir.

Hükümetsiz kalan ya da iktidarın, karşıt siyasal,
ekonomik ve toplumsal güçler arasında uzlaştırma
görevini artık yerine getiremediği bir toplumun durumu. Kuralsızlık, yönlendirici bir ilkenin bulunmaması ya da bu ilkelere uyulmaması yüzünden bazı etnik alanlarda ortaya
çıkan düzensizlik ve kargaşa durumu.

Bireyin her türlü devlet vesayetinden kurtarılması
gerektiğini ileri süren siyasal görüş. Anarşizmde mevcut sistemi, otoriteyi yıkma ve böylece herhangi bir yönetim yapısının olmadığı, bireyin tamamen özgür ve serbest olduğu başıboş bir sistem amacı vardır.

Anarşizm mevcut yönetimin yıkılması ve yerine
hiçbir otoritenin geçmemesi hedeflerken yöntem olarak terörizmi kullanmaktadır. Terörizm ise mevcut yönetimin yıkılması ve yerine başka bir sistem kurmayı hedeflemektedir.

Gerilla, ülkeleri işgal edilmiş halkların içinden
çıkan ve profesyonel asker olmayan sivil savaşçılardır. Gerillalar askeri kurallara uyarlar, ülkelerini işgal eden askerlere yönelik saldırı gerçekleştirip sivil hedeflere karşı eylem yapmazlar. Teröristler ise asker sivil, yaşlı çocuk,
kadın erkek ayrımı yapmaksızın herkesi hedef almaktadır.

Siber terörizm, siyasi bir motivasyonla, önceden
planlanan, neticede toplumlarda korku ve endişe
yaratmayı hedefleyen bilgisayar ve bilgisayar sistemleri ile internet teknolojisi ve imkanlarına yönelik yapılan eylemler olarak tanımlanabilir.

En önemli ayırt edici unsur siber terörizmin
siyasal bir amaç, siber suçun ise kişisel bir nedenle (büyük çoğunlukla ekonomik çıkar) yapılmasıdır.

M.Ö. 73-76 yıllarında Romalılara karşı savaşan
Sicariiler bilinen ilk terör örgütüdür.

Fransa devleti halk üzerinde korku ve baskı
kurarak, bir anlamda devlet terörü uygulamıştır. Mevcut siyasi sisteme ve idareye karşı ihtilalcilerin kurmuş olduğu siyasi bir örgüt olan Jakobenler terörist kelimesine olumlu bir anlam yüklemişler, haksızlığa, adaletsizliğe, baskı ve zulme baş kaldıran özgürlük savaşçıları ve fedaileri anlamını ifade eden bir anlayış ortaya koymuşlardır.

İhtilal sonrası devletin uyguladığı acımasız ve
sınırsız şiddeti ifade etmek için kullanılan terörizm
kavramı daha sonraki süreçte bugünkü şekli ile devleti, sivil vatandaşları hedef alan şiddet eylemlerini de içeren bir anlam kazanmıştır.

Genellikle etnik milliyetçilik adına gösteri
düzenleme, adam öldürme, bombalama, suikast
düzenleme gibi eylemler olarak gerçekleşmeye
başlamıştır.

Bu dönemde terörizmin temel amacı ve işlevi,
ideolojisine düşman olarak gördüğü siyasi sisteme tabi olarak yaşayan toplumu korkutmak, yıldırmak ve huzursuz etmek olmuştur.

Küreselleşme, terör örgütlerinin eylem
yapabilecekleri saha ve kullanacakları araçları
genişlemiştir. Terör, uçak kaçırmadan siber teröre, kitle imha silahlarına ve uluslararası finans sektörüne kadar yeni alanlar ve yöntemler geliştirilmiştir.

1960-1980 yılları arasında sol terör, 1974-1983
yılları arasında Ermeni terörü, 1984 yılından günümüze kadar PKK ve 1990’lı yıllarda da Hizbullah terörü.

Türkiye’de terör çok uzun yıllardır sadece bir
güvenlik sorunu olarak görülmüş, bu eksik ve hatalı teşhisten dolayı da etkin bir çözüm paketi
geliştirilememiştir.

Genel olarak ekonomik durum, eğitim sistemi,
sosyal, siyasal ve psikolojik faktörler, din, mezhep ve etnik ayrılıklarını bulunması, ideolojik kamplaşma, genel ahlak anlayışının yozlaşması sayılabilir.

Terörün ortaya çıkma nedenlerini dört ana başlık
altında değerlendirmek mümkündür. Bunlar; ekonomik nedenler, siyasal nedenler, sosyal nedenler ve kültürel nedenlerdir.

Bir sorunla mücadele etmek, çözüm önerileri
geliştirebilmek için öncelikli olarak o sorunun sağlıklı bir şekilde tanımlanması, ortaya çıkma nedenlerinin belirlenmesi gerekir. Aynı şekilde terörün ortadan kaldırılması veya olumsuz etkilerinin mümkün olan en düşük seviyeye çekilmesi için terörün ortaya çıkma nedenlerinin kapsamlı bir şekilde belirlenmesine büyük bir
ihtiyaç ve gerek duyulur.

Gelir seviyesinin çok düşük, gelir dağılımının
çok bozuk ve adaletsiz olması büyük çaplı olayların, isyan ve ayaklanmaların ve terörist yapılanmaların ateşleyici unsurlarıdır.

Gelir dağılımındaki adaletsizlik, işsizlik ve
yoksulluktan bunalan gençler kandırılmakta ve örgüte kazandırmaktadır. İşsiz ve ekonomik durumu zayıf olan kişiler kendilerini toplum tarafından dışlanmış olarak görmekte, öz güvenlerini kaybetmekte, topluma karşı hınç
ve intikam duygusu beslemektedir

Toplumun belirli bir dini veya etnik kökene tabi
gruplarının hak ve hürriyetlerinin sınırlanması,
özgürlüklerinin kullanılmasının engellenmesi gibi hususlar terörizmin ortaya çıkmasında etkili olan siyasal nedenler olarak sıralanabilir. 12 Eylül 1980 darbesi sonrası Diyarbakır Cezaevi’nde yaşanan işkenceler ve bölge halkına karşı yapılan haksız muameleler o tarihten itibaren hep PKK terör örgütü için istismar edilen çok güçlü nedenler olmuştur.

Eğitim ve sağlık imkanlarının sınırlı olması,
düşünce özgürlüğünün baskı altında tutulması, insanların terör örgütlerine katılmasına yol açmaktadır. Hayattan herhangi bir beklentisi olmayan ve bir anlamda da kaybedecek bir şeyi olmadığına inanan gençler terör örgütüne yönelmektedir.

Toplum yapısında meydana gelen değişmeler
kültürel değişmelere de yol açar. Bu durumda bazen kültür çatışması ortaya çıkar. Toplumla yeterince bütünleşemeyen gruplarda alt ve hatta karşıt kültürler meydana gelebilir. Toplumsal değişim geçirmek isteyen alt kültüre ait bazı unsurlar bu süreçte karşılaştıkları bazı sorunları aşmak düşüncesiyle yasadışı yollara, şiddet içeren yapılanma ve eylemlere başvururlar.

Fransız Devrimi’nden sonraki süreçte gelişen
milliyetçilik akımı ile birlikte etnik ve milliyetçilik eksenli dönüşümler hız kazanmıştır. Ulus devlet yapısına dayalı sistemlerini devam ettirmeye çalışan devletler etnik grupların bağımsızlık veya daha fazla özgürlük talepleri ile karşı karşıya kalmışlardır.

• Mağdur
• Motif
• Kast
• Yöntem

Bu yöntemler şiddet, cebir, korkutma ve baskı
altına almadır.

İlgili kanuna göre; belirli bir ideolojiye sahip
olunması, illegal bir örgütlenmenin olması ve silahlı şiddet eylemlerine başvurulması terörizmin temel unsurlarını oluşturmaktadır.

Terörizm ideolojiyi önemli bir unsur olarak
benimsemekle birlikte terörizmin kendisi bir ideoloji değil, strateji türüdür.

Şiddet kullanımı. Yapılan eylemlerin kasıtlı ve
sistemli olması. Kurbanların büyük bir çoğunluğunun tesadüfen mağdur duruma düşen masum insanlar olması. Halkın belirli veya genel kesimine etki edecek şekilde korku oluşturması. Kural tanımaması. Öldüren ile ölen arasında doğrudan ve kişisel bir husumetin bulunmaması.
Acımasız ve insanlık dışı yöntemler uygulaması. Reklam ve propagandaya önem vermesi. Devlet otoritesine meydan okuması. Düzenli ve hiyerarşik yapıya sahip bir örgütün bulunması. Peşinde koşulan bir ideolojinin bulunması.

İdeoloji kavramını ilk kez Fransız düşünür Tracy’nin kullandığı ifade edilmektedir.

İdeoloji, siyasi veya toplumsal bir doktrin
meydana getiren ve bir hükümetin, partinin veya sosyal sınıfın politika ve faaliyetlerine yön veren düşünce ve görüşler sistemi olarak tanımlanabilir.

Marks ideolojiyi bir insanın ya da toplumsal bir
grubun zihninde egemen olan fikirler, tasarımlar sistemi olarak tanımlamaktadır.

Bir terör örgütü için ideoloji, hedef olarak
tanımladıkları noktaya ulaşabilmeleri için takip etmeleri gereken yoldur, yasadışı hareketlerinin rehberidir. Terörist örgütlerin belirli bir amaç doğrultusunda sistematik ve iç tutarlılık denklemi ile geliştirdikleri görüşler ve fikirler sahip oluna ideoloji ekseninde şekillenir. Terör eylemlerinin türleri, hedefleri ve yöntemleri ile örgütün
eleman temin etme ve eğitme programları hep mevcut ideoloji unsuruna göre belirlenir, şekillenir.

Bahsedilen etmenler terör örgütünün sahip
olduğu ideoloji tarafından belirlenir.

• Marksist-Leninist ideoloji
• Etnik milliyetçi ideoloji
• Dini motifli ideoloji

Bedene zor uygulama, bedensel zedelenmeye
neden olma, kişisel özgürlüğü zor yoluyla kısıtlama, doğal süreçlere, alışkanlıklara yersiz kısıtlamalar getirme, acımasızlık, haşinlik, tahribat, kişisel duygularda sertlik unsurlarını içeren, kendi içine ya da dışarıya karşı uygulanan davranış biçimi” olarak tanımlanmaktadır.

• Psikolojik şiddet
• Etik şiddet
• Siyasi şiddet

Terör örgütleri, ses getirmek, örgütün adını
duyurmak, toplumda korku ve yılma meydana getirmek, örgüt elemanlarına psikolojik destek sağlamak, yeni eleman devşirmek ve toplumda baskı oluşturmak için güç gösterisinde bulunmak, hedef ülke yönetimlerini taleplerini kabul etmeye zorlamak için şiddet kullanmaktadır.

• Kaynak
• Kurban (mağdur)
• Hedef

Terör eylemlerinin doğurduğu şiddet hem
hedefli hem de rastgele mağdur (kurban) kitlesini hedef alır. İkinci özellik şiddetin bireyler ve toplum üzerinde oluşturduğu olumsuz etkiler doğrudan mağdur olanlar ile sınırlı olmaması, topluma yayılma özelliği göstermesidir. Üçüncü özelliği ise terörizmin uyguladığı şiddetin, insani ve vicdani bir sınırlamaya tabi olmamasıdır.

İlgili kanuna göre iki veya daha fazla kişinin aynı
amaç etrafında birleşmesi halinde bir örgütten söz
edilebilmektedir. Buradaki örgüt tanımı organize suçlar da dahil olmak üzere her türlü yasadışı örgütlenmeyi içermektedir.

Merkezi yapı, yeraltı örgütü, silahlı birim ve
propaganda birimi olmak üzere asgari dört ana unsur bulunmaktadır.

Terörizm, ulusal bir konu olmakla birlikte aynı
zamanda uluslararası boyutu da olan bir fenomendir. Uluslararası boyut terör örgütünün, fiilen eylem yaptığı ülke toprakları dışında diğer devletler tarafından konjonktüre göre değişik şekillerde desteklenmesi ile ortaya çıkmaktadır. Bunun yanı sıra, terör eylemlerinin ülke dışına taşması, başka devletlerin veya uluslararası
alanda hedef devletin çıkarlarına karşı saldırılar yapılması halinde de söz konusudur.

Terör örgütünün faaliyette bulunduğu veya
etkilediği coğrafi alan, somut amacı ve yabancı bir unsur içerip içermemesi gibi hususlar terör örgütünün ulusal, uluslar ötesi veya uluslar arası terör örgütü olarak tanımlanmasında belirleyici unsurlardır.

BM, uluslararası boyutları da bulunan bir
uzlaşmazlığın üzerine, bu uzlaşmazlığın arzu edilen yönde gelişimini sağlamak amacıyla bir üçüncü devletin sınırları dâhilinde bir yabancının kendi uyruğunda bulunmayan bir başkasına uyguladığı şiddet ve baskıyı uluslararası terörizm olarak tanımlamaktadır.

Dünya’daki siyasal istikrarsızlıklar, siyasi
bölünmeler ve benzeri koşulların varlığı. Modern ve kolay taşınabilir silahlara ulaşma kolaylığı. Modern sanayi ve sanayi sonrası toplumların karmaşık ve sorunlu yapıları. Terörizmin özgür toplumlarda siyasi sisteme karşı yürütülmesinin totaliter toplumlara göre daha kolay olması. Devlet destekli terör yönteminin halen etkili bir araç olma özelliğini devam ettirmesi. Terörizmin devamında terör örgütü liderlerinin ve elemanlarının kişisel çıkarlarının bulunması. Ortaya çıkan yeni sorun
alanlarının varlığı.

Terör örgütleri gerçekleştirilen eylemlerde zarar
gören asıl mağdurların dışında ve gerisinde geniş hedef kitleye mesaj göndermek ve yerleşik otoriteye karşı bir güç gösterisinde bulunmayı hedeflemektedir.

• Propaganda yapmak
• Otoriteyi sarsmak
• Otoriteyi şiddete yönetmek
• Örgüt mensuplarının moralini yükseltmek
• Yıldırmak ve sindirmek
• Milli şuurda zayıflama meydana getirmek
• Ekonomiye zarar vermek
• Uluslararası alanda etkiler medyana getirmek

Bombalama eylemleri, kuruluş aşamasının ilk
zamanlarında kamuoyu ve devlet nazarında güçlerini ortaya koymak amacıyla gerçekleştirildiği gibi ileri zamanlarda, örgütün etkisinin kaybolmaması, adının sürekli gündemde kalabilmesi amacıyla da yapılmaktadır.

Devletin otoritesini temsil eden kişi ve kurumlara
yönelik eylemlerle, devletin kendisini korumakta aciz kaldığı, kendilerinin devlete karşı gelecek kadar güçlü olduğu imajı tesis edilmek suretiyle, öncelikle halkın nazarında otoriteye karşı güvensizlik duygusunu yerleştirme amaçlanır.

Terör örgütlerinin artan eylemleri karşısında karşı
tedbirlerin arttırılması, güvenlik önlemlerinin açık bir şekilde yoğunluk kazanması ile mevcut düzene karşı memnuniyetsizlik ve yabancılaşma artar. Böylece, teröristlerin kullanabilecekleri pek çok olumsuzluk ortaya çıkmış olur.

Özellikle, güvenlik güçlerinin etkin çalışmaları
sonucu faaliyetlerine önemli darbeler vurulan örgütler, bunun sonucunda mensuplarında başlayan ümitsizlik ve çöküntüyü önleme açısından bu ve benzeri eylemleri önemli bir çıkar yol, bir çare olarak görürler.

Eylemlerin yaygınlaşması ve kitleselleşmesi
sonucunda vatandaşların devlete karşı olan güveni
sarsılmaktadır. Bu durumda insanlar, olaylar ve örgütler karşısında duyarsızlığa itilmekte ve sessiz kalma yolunu seçmektedir.

Terör olaylarının ekonomiye etkisini üç başlık altında genelleştirmek mümkündür:

• Güvenliğe ayrılan kaynaklar
• Tahrip edilen tesisler
• İş dünyasında belirsizlik

• İntikam almak
• Eylemin gerçekleştirmenin kolay olması
• Olası hedeflerin çok sayıda ve çok farklı yerlerde olması.
• Olay sonrasında geride iz bırakma olasılığının az olması.
• Bomba yapımı için gerekli malzemenin kolaylıkla temin edilebilmesi.
• Bombalı eylemin ile elde edilmek istenen sonucun kesin ve net olması.
• Olay sonrası yakalanma riskinin az olması.

Bombalı eylemlerin muhtemel hedeflerini iki ana
başlık altında ele almak mümkündür. Bunlar önemli
kişiler, önemli yer ve tesislerdir.