Sosyal Bilimlerde Temel Kavramlar Final 15. Deneme Sınavı

Yanıt Açıklaması:

Fonksiyonelist perspektif, kapitalizmin mal ve hizmet dağılımındaki etkinliğini kabul eder, ekonomik istikrarın önemini vurgular ve ekonominin değişen koşullara uyum sağlaması gerektiğini savunur. 

Yanıt Açıklaması:

Küreselleşmeyle birlikte ulus-devletlerin kaynak dağıtma yoluyla meşruiyet sağlama işlevleri zorlaşmıştır. Ulus-devletlerin vatandaşlarının fikirlerini biçimlendirme çabaları da küreselleşme ile büyük yara almıştır. İnternet ve uydu televizyonlar sayesinde, devletler, istemedikleri fikirleri ülke dışında tutma konusunda, hiç olmadıkları kadar güçsüz bir hâldedirler. Küreselleşme süreci bazı ulus devletleri güçlendirmiş, ama bazılarını zayıflatmıştır. Bu nedenle bütün ulus devletlerin güç kazandığı söylenemez. Doğru cevap D şıkkıdır. 

Yanıt Açıklaması: Klasik Marksist bakış açısına göre medya egemen kapitalist sınıfın çıkarlarını bugünden yarına koruyan, meşrulaştıran ve pekiştiren bir işleve sahiptir. Medyada izlediklerimiz, okuduklarımız ve duyduklarımız bizi içinde yaşadığımız toplumsal sistemin ve dünyanın doğal, normal ve kaçınılmaz olduğuna ikna etmeye çalışır. Neo-Marksist teoriler arasında önemli farklılıklar olmasına rağmen hepsinin ortak noktası, medyanın hakim sınıfın görüşünü, çıkarlarını ve gücünü meşru kılmak için çalışan ideolojik bir aygıt olduğudur.

Yanıt Açıklaması: Bireylerin yeni medya ve sosyal ağlar yoluyla iletişime geçtikleri cemaatler sanal cemaattir.

Yanıt Açıklaması: Çatışma teorisinin kurucular›ndan Ralf Dahrendorf (1929-2009) toplumun konsensüs ve çatışma olmak üzere iki yüzü olduğunu vurgular. işlevselciliğin toplumun bir yanıyla yani toplumun sürekliliğine katkıda bulunan ve onu dengede tutan yapılar ve süreçlerle meşgul olduğu için, toplumun eksik bir resmini sunduğunu belirtir. Ona göre, bu resmin tam olabilmesi için işlevselci ve çatışmacı toplum modellerine gerek vardır. Dolayısıyla sosyolojinin yani çatışma ve konsensüs teorileri olarak iki k›sma ayrılması gerektiğini öne sürer. Konsensüs teorisyenleri toplumda değer bütünleşmesi’ni, çatışmacılarınsa çıkar çatışmalarını ve toplumu bir arada tutan baskıyı incelemeleri gerektiğini belirtir. Ona göre, birbirlerini karşılıklı gerektiren çatışma ve konsensüs olmadan toplumlar da var olamaz. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması:

Telekomünikasyon ve Enformasyon İdaresi (NTIA), İnternet’e erişim ve kullanımda genel olarak toplumsal cinsiyete, yaşa, gelire, ırka ve konuma bağlı eşitsizliklerden söz eden bir rapor hazırladı. “Ağ’dan Düşmek” başlıklı rapor, toplumun farklı kesimleri arasında bir uçurum oluşmaya başladığına dikkat çekiyor ve bu sorunu ilk kez dijital uçurum (digital divide) ya da dijital bölünme olarak tanımlıyordu.

Yanıt Açıklaması: Muhafazakârlara göre toplumu aklın bulduğu ilkelere göre yeniden şekillendirme girişimi, büyük bir başarısızlkla sonuçlanmaya mahkûmdur. Hızlı toplumsal değişme ve hızlı siyasal değişmenin bir örneği olarak “devrim” muhafazakârların hep eleştirdikleri bir olgudur. Keza muhafazakârlar her zaman her yerde uygulanabilecek olan kuralların var olduğu düşüncesini -evrenselciliği- sorgular.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal hayatın doğasında çatışma yatar. Siyaset bu çatışmayı kontrol altında tutmaya, düzenlemeye ve ehlileştirmeye gayret gösterir.

Yanıt Açıklaması:

Liberalizme göre, birey özgürlüğüne en büyük tehdit devletten gelir. Ancak liberalizm devletsiz bir toplum düşünmez. Bir bireyin diğeri üzerinde baskı yapmasını önlemek için devlete ihtiyaç vardır. Devlet; hayat, hürriyet ve mülkiyet haklarını koruyacaktır. Ancak liberaller, bireyi diğer bireylere karşı koruyan devletin kendisinin de özgürlüklere bir tehdit oluşturabileceğinin farkındadır. Bu nedenle, “güçlü” ve fakat “sınırlı” bir devletten yanadır. Gerekli Şeytan hiç arzulanmayan ama kaçınılmaz olarak katlanılan kişiler ya da kurumlar için İngilizce ‘de kullanılan bir deyimdir . Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Göreceli yoksulluk daha çok bir kişinin veya grubun yaşam düzeyini, kendisinden daha yüksek yaşam standardına ve fırsatlara sahip bir referans grubu ile karşılaştırması sonucunda ortaya çıkan göreceli mahrumiyet olgusudur.

Yanıt Açıklaması: Bir anket sorusuna verilen cevaplar görünüşte sosyolojik bir çözümleme için bir veri sağlar, ancak ankette yanlış sorulmuş bir soru yanlış yönlendirerek yanlış cevapların ortaya çıkmasına da yol açabilir. Ayrıca araştırılan konuyla ilgili olarak anketin uygun bir veri sağlamayacağı da düşünülebilir. Derinlemesine mülakat, odak grup çalışmaları, katılımcı gözlem gibi yollar din sosyolojisi çalışmaları için çokça başvurulması gereken yollardır. Sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Émile Durkheim (1858-1917), işlevselci bir toplum teorisi geliştirir.Ona göre toplum, bağımsız bir parçalar sisteminden oluşan diğer organizmalar gibi işler. Ancak ekonomi, aile, yönetim v.b nedenlerden oluşan bu parçaları bir arada tutan şey, temel bir değerler sistemi, yani bir ahlaki konsensüs veya kolektif bilince dayanan, toplumsal olgulara dayalı normlar adı verilen bir toplumsal kılavuzdur. Bu normlar topluma sadece genel bir çerçeve kazandırıp istikrar kaynağı oluşturmakla kalmaz, ayrıca toplumun kendi bireylerini kontrol altına alıp yönlendirmesi açısından da hayati bir öneme sahiplerdir. Durkheim toplum kavramını toplumsal olgular kavramı üzerinden tanımlamış ve çoğu kez iki kavramı aynı anlamda kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması:

Geometrik nesnelerin biçimlerinin, yani genel ve evrensel özelliklerinin sahip oldukları özel, kendilerine
has içeriklerinden bağımsız olarak incelenebilmesi gibi toplumun da aynı şekilde incelenebileceğini
öne süren Georg Simmel'dir.

Yanıt Açıklaması: Weber’de parti siyasi erke ve otorite konumlarına yakınlık ve uzaklığı belirler. Yine sınıftan bağımsız bir boyuttur. Toplumda herkesin bir partiye üye olması düşünülmediğinden bu boyut sadece parti üyesi olanları kapsar. Bir partiye veya sendikaya, derneğe üye olmak üye olan kişilere toplu olarak bazı ayrıcalıklar sağlar. En azından bu kişiler karar mekanizmalarına daha yakındırlar ve alınan kararları kendi çıkarları için etkileme şansına sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Bu temelde Marx, ilk olarak toplumu bir sosyal yapı veya sistem, yani bütünsel bir birlik oluşturan sınıflar, toplumsal kurumlar, kültürel değerler vb. gibi karşılıklı ilişkili parçalara sahip şeyler olarak görür. Bu yüzden araştırmacının topluma bakış açısının önemli olduğunu düşünür. Bu bakış açısı ilişkiseldir: toplumun bir parçası içinde yer aldığı bütünle ve diğer parçalarıyla ilişki içinde ele alınmalıdır.