Türk Dili 1 Ara 14. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçe’nin Anadolu’da yazım dili olduktan sonra zaman zaman ihmal edildiğini eserlerinde dile getiren şairdir?
|
Devletoğlu Yusuf |
|
II. Murat |
|
Bergamalı Kadri |
|
Hoca Mesut |
|
Aşık Paşa |
Türkçe, Anadolu’da yazı dili olduktan sonra da zaman zaman ihmal edilmiş ve aydınların ilgisizliğine maruz kalmıştır. Bu ilgisizlik yer yer bazı şair ve yazarlar tarafından da kınanmıştır. Bu kınama ve tepkinin ilk örneğini XIV. Yüzyılın önemli şairlerinden biri olan Kırşehirli Aşık Paşa’da görürüz. Aşık Paşa, Garibname adlı büyük eserinde şöyle yakınır:
Türk diline kimesne bakmaz idi
Türklere hergiz gönül akmaz idi
(Türk diline kimse bakmazdı, Türkler’e asla gönül akmazdı.)
2.Soru
_____ alfabesinin Grek alfabesinden doğduğu kabul edilmektedir. Bu alfabe, Türkçenin yazılmasında çeşitli coğrafyalarda XIV. yüzyıldan beri kullanılmaktadır. Türklerin kendi dillerini bu alfabeyle yazmalarına ise XX. yüzyıl başlarından itibaren rastlanır.
Açıklamada bahsedilen alfabe aşağıdakilerden hangisidir?
_____ alfabesinin Grek alfabesinden doğduğu kabul edilmektedir. Bu alfabe, Türkçenin yazılmasında çeşitli coğrafyalarda XIV. yüzyıldan beri kullanılmaktadır. Türklerin kendi dillerini bu alfabeyle yazmalarına ise XX. yüzyıl başlarından itibaren rastlanır.
Açıklamada bahsedilen alfabe aşağıdakilerden hangisidir?
|
Köktürk alfabesi |
|
Ermeni alfabesi |
|
Kiril alfabesi |
|
Latin alfabesi |
|
Arap alfabesi |
Latin alfabesinin Grek alfabesinden doğduğu kabul edilmektedir. Bu alfabe, Türkçenin yazılmasında çeşitli coğrafyalarda XIV. yüzyıldan beri kullanılmaktadır. Türklerin kendi dillerini bu alfabeyle yazmalarına ise XX. yüzyıl başlarından itibaren rastlanır.
Yukarıda da belirtildiği gibi 1926’da Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de bir Türkoloji Kongresi toplanır ve bu toplantıya pek çok Türk halkından temsilci katılır ve burada bütün Türklerin Latin harflerine geçmesi yönünde bir tavsiye kararı alınır. Türk Cum- huriyet ve topluluklarının hemen hepsinde bu tavsiyeye uyulmuş ve Latin asıllı alfabeler kabul edilerek karar uygulanmıştır.
3.Soru
Aşağıdaki kavramlardan hangisi mısra başı uyağı da denilen, şiirde dört dizenin de aynı seslerle başlamasına verilen isimdir?
|
Zihaf |
|
Redif |
|
Vezin |
|
Aruz ölçüsü |
|
Altay aliterasyonu |
Zihaf; uzun heceleri kısa okumaktır. Redif, mısra sonlarında yazılışları, okunuşları, anlamları ve görevleri aynı olan eklerin, kelime ve kelime gruplarının tekrar edilmesidir. Ölçü (Vezin); şiirde dizelerin hece sayısına veya hecelerin ses değerine göre bir uyum içinde olmasıdır. Aruz ölçüsü; dizelerdeki hecelerin uzunluk ve kısalığına göre, açık ya da kapalı oluşuna göre düzenlenmesidir. Altay aliterasyonu ise, şiirde dört dizenin de aynı seslerle başlamasıdır. Buna mısra başı uyağı da denilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.
4.Soru
I. Ziya GökalP
II. Fuat Köprülü
III. Hüseyinzade Ali Bey
IV. Mesaroş Yula
V. Necip Asım
VI. Mehmet Emin Yurdakul
Yukarıdaki bilim insanlarından hangileri 1926 yılında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de toplanan Birinci Türkoloji Kurultayı’nda Türkiye’yş temsil etmek için gönderilmiştir?
|
I, II, III, VI. |
|
II, IV, V. |
|
III, IV, V. |
|
II, III, IV. |
|
IV, V, VI. |
1926 yılında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de toplanan Birinci Türkoloji Kurultayı pek çok Türk topluluğunun kültür hayatını etkilemek bakımından çok önemli bir toplantıdır. Atatürk, bu toplantıya ilgisiz kalmamış ve Fuat Köprülü, Hüseyinzade Ali Bey ile o sıralar Türkiye’de çalışmakta olan Macar bilgin Mesaroş Yula’yı Türkiye’yi temsil etmek üzere göndermiştir. Doğru cevap D’dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ait olduğu grubun tek yazı dilidir?
|
Halaçça |
|
Çavuşça |
|
Oğuz Türkçesi |
|
Kıpçak Türkçesi |
|
Uygur Türkçesi |
İlk Türkçe döneminde Türk dillerinden ayrılan Çuvaşça, bu grubun tek yazı dilidir. Doğru cevap B' dir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dilin özelliklerinden biri değildir?
|
Dilin üretim yetisi çok kısıtlıdır |
|
Dil, bir sistemdir |
|
Dil, sözlü anlatım aracıdır |
|
Dilde nedensizlik ilkesi esastır |
|
İlkel dil, gelişmiş dil ayrımı yoktur |
Dilin üretim yetisi sınırsızdır. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
Kazakçanın, Karakalpakçanın ve Nogaycanın bağlı bulunduğu Türk yazı dili aşağıdakilerden hangisidir?
|
Oğuz Türkçesi
|
|
Kıpçak Türkçesi
|
|
Uygur Türkçesi
|
|
Sibirya Türkçesi
|
|
Bulgar Türkçesi
|
8.Soru
Aprınçur Tigin’e ait olup Türk edebiyatının ilk aşk şiiri kabul eden eser hangi döneme aittir?
|
Köktürk |
|
Uygur |
|
Karahan |
|
Kıpçak |
|
Eski Oğuz |
Türk edebiyatının bilinen ve Uygurlardan kalan ilk aşk şiiri, Aprınçur Tigin’e aittir. Doğru cevap B’dir.
9.Soru
İzole dil, bir dil ailesi içinde yer alan ancak coğrafi bakımdan ailenin diğer üyelerine komşu ya da yakın olmayan ya da eldeki dil bilimsel verilere göre herhangi bir dil ailesi içinde yer almayan veya aynı dil ailesi içinde yakın akrabası bulunmayan dildir.
Aşağıdaki dillerden hangisi izole dillerdendir?
|
Urduca |
|
Bretonca |
|
Felemenkçe |
|
İnguşça |
|
Baskça |
İberik yarımadasında yer alan Baskça coğrafi bakımdan izole dildir. Akrabası bulunmadığı için dil bilimsel yönden de izole bir dildir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde tür ve görev bakımından sözcük türleri yer almaktadır? 1. Ad, sıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç, ünlem, eylem. 2. Ad, zarf, sıfat, terim, edat, eylem, bağlaç, zamir. 3. Aktarma, argo, terim, yerlileştirme, soyut anlam. 4. Birleştirme, türetme, kalıplaşma, örnekseme. 5. Aktarma, birleştirme, soyut anlam, mecaz anlam.
|
Yalnız 1
|
|
2 ve 3
|
|
Yalnız 3
|
|
4 ve 5
|
|
Yalnız 5
|
11.Soru
Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasına ne ad verilmektedir?
|
Ölçün |
|
Ölçünleştirme (standartlaştırma) |
|
Dil |
|
Kuralcı yaklaşım |
|
Betimleyici yaklaşım |
Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasına ölçünleştirme (standartlaştırma) adı verilmektedir. Doğru cevap B'dir.
12.Soru
Türkçede sözcükler kaç türde toplanmaktadır?
|
8
|
|
7
|
|
5
|
|
4
|
|
3
|
13.Soru
Türkçe'nin Tarihi dönemleri düşünüldüğünde Orta Türkçe Dönemi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
|
Bu dönemde İslamiyet benimsenmiştir |
|
Bu dönem Budizm ve Maniheizm dinleri etkisindedir |
|
Uygur Dönemini kapsamaktadır |
|
Kıpçak Türklüğünün hakim olduğu dönemdir |
|
Köktürk Dönemini kapsamaktadır |
İslam dini Türkler arasında 8. yüzyıldan başlayarak yavaş yavaş yayılmaya başlar ve X. yüzyılda Karahanlı kağanı Abdulkerim Satuk Buğra Han zamanında toplu olarak din değiştirmeler, yani İslam dinini benimsemeler görülür. İslam dininin Türkler arasında hakim duruma gelmesi, dili de etkiler ve hem din değişikliğinden, hem de dilin iç bünyesindeki bazı değişmelerden dolayı Eski Türkçe döneminin kapandığı, Orta Türkçe döneminin başladığı kabul edilir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi parçalar üstü ses birimlerinden biridir?
|
Ünlü sesler |
|
Ünsüz sesler |
|
Ünlü uyumu |
|
Durak |
|
Hece düşmesi |
Durak, parçalar üstü ses birimlerinden biridir.
15.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde addan ad yapma eki bulunur?
|
çoğal |
|
düzel |
|
parılda |
|
kızarma |
|
dışarı |
Addan ad yapma ekleri ad kök ya da gövdelerinden köken anlamıyla bağlantılı yeni ad
gövdeleri yapan eklerdir.
a, b, c, d seçenekleri addan eylem yapan eklerdir. -ArI: dışarı, içeri addan ad yapma eki almış sözcüklere örnektir. Doğru yanıt E
16.Soru
Türklerin en yoğun ve en yaygın olarak kullandığı alfabeler hangi şıkta doğru olarak verilmiştir?
|
Soğd, Mani, Brahmi alfabeleri
|
|
Köktürk, Uygur, Arap, Latin ve Kiril alfabeleri
|
|
Tibet, Süryani, Grek alfabeleri
|
|
Ermeni ve İbrani alfabeleri
|
|
Uygur, Arap ve İbrani alfabeleri
|
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Çağatay Türkçesinin günümüzdeki devamı olarak kabul edilmektedir?
|
Kıpçak Türkçesi |
|
Kazak Türkçesi |
|
Kırgız Türkçesi |
|
Özbek Türkçesi |
|
Tatar Türkçesi |
Kuzey (Kıpçak) Türkçesinin günümüzdeki devamı olarak kabul edilen lehçeler; Tatar,
Başkurt, Nogay, Kumuk, Karaçay, Kazak, Karakalpak ve Kırgız lehçeleridir.
Özbek Türkçesi, Çağatay Türkçesinin günümüzdeki devamı olarak kabul edilir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Batı Türkçesi döneminde eser veren isimlerden biri değildir?
|
Sultan Veled |
|
Yunus Emre |
|
Gülşehrî |
|
Hüseyin Baykara |
|
Aşık Paşa |
Batı Türkçesi döneminde eser veren önemli bazı isimleri şöyle sıralayabiliriz:
Mevlana’nın oğlu Sultan Veled, Yunus Emre, Ali, Şeyyad Hamza, Gülşehrî, Aşık Paşa, Ahmet
Fakih, Hoca Mesut vb. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
Türkçede kaç tane ünlü harf vardır?
|
6 |
|
7 |
|
8 |
|
9 |
|
10 |
Türkçede sekiz tane ünlü harf vardır. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni lisan hareketinin temel prensiplerinden biri değildir?
|
Yazı dilini konuşma diline yaklaştırmak, mümkün olduğu kadar İstanbul halkının konuştuğu gibi yazmak. |
|
Öteki Türk lehçelerinden kelimeler almak. |
|
Dilimizdeki Arapça ve Farsça gramer kurallarını kullanmamak |
|
Yabancı kelimeleri Türkçedeki söylenişiyle yazmak, bilim terimlerinde Arapça ke- limelerden yararlanmak. |
|
Bu kurallardan hareket ederek milli^ bir dil ve milli^ bir edebiyat meydana getirmek. |
Yeni Lisan hareketinin temel prensipleri şöyle sıralanabilir (O¨zkan, 1995):
-
Yazı dilini konuşma diline yaklaştırmak, mümkün olduğu kadar İstanbul halkının
konuştuğu gibi yazmak.
-
Dilimizdeki Arapça ve Farsça gramer kurallarını kullanmamak.
-
Tamlamaları, Türkçe kurallara göre yapmak.
-
Yabancı kelimeleri Türkçedeki söylenişiyle yazmak, bilim terimlerinde Arapça ke-
limelerden yararlanmak.
-
O¨teki Türk lehçelerinden kelime almamak.
-
Bu kurallardan hareket ederek milli^ bir dil ve milli^ bir edebiyat meydana getirmek.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ