Yaşlılıkta Nörolojik Temelli Durumların Bakım ve Rehabilitasyonu Final 20. Deneme Sınavı

Hayatın doğal bir parçası olan fizyolojik yaşlanma değişiklikleri 65 yaşından sonra belirginleşmeye başlar. Cilt, saç, kas, kemik, eklem gibi görünür beden bölümlerindeki yaşlanma belirtilerinin altında, hücresel ve moleküler değişiklikler yatar. Yaşlanma sürecinde aynı bireyde birden fazla kronik hastalık ortaya çıkabilir. Bu durma komorbidite denir. Doğru yanıt A'dır.

Ağrının ölçülmesinde biyolojik belirleyici araçlar yoktur. Doğru seçenek C'dir.

Disfaji olarak tanımlanan yutma bozukluğu inme sonrasında hastaların %65’inde ortaya çıkmaktadır.

Kötü postür, gerçekleştirilen hareket veya alınan istirahat poziyosnunun sürdürülmesi sırasında, düşme ve kaza riskinin yüksek olduğu, aslında kasılmaması gereken kasların aktivasyonu ve gereksiz miktarda kasılması, nihayetinde de enerji sarfiyatının artmasına neden olan postürdür.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Spinal kord hasarı travmatik olan veya olmayan olmak üzere iki şekilde gerçekleşebilir. Travmatikspinal kord yaralanmaları genellikle düşme, şiddet uygulanması, trafik kazaları, iş ve spor kazaları gibi nedenlerle ortaya çıkar. Travmatik olmayan spinal kord yaralanmalarında ise enfeksiyon hastalıkları, tümör, kas-iskelet hastalıkları ve konjenital problemler gibi genellikle altta yatan başka bir patoloji vardır (WHO, 2013). Doğru cevap E’dir.

Damgalamak, kınamak, küçük düşürmek anlamına gelen Stigmatizasyon, ‘Belirli bir kişi ya da durumu sosyal düzeyde olumsuz anlamda etiketleme, bu etiketi taşıyan insanların daha az istenilen bir konuma itilmesi ve daha az değer verilmesi’ olarak tanımlanmaktadır (Bates, 2013). Stigmatizasyon, her bireyde olduğu gibi, nörolojik sorunları olan yaşlıda da birçok olumsuz etkiyi beraberinde getirerek; benlik duygusununsarsılmasına, kaygı düzeyinin artmasına, hastalığına ve yaşam ilişkin olumsuz duyguların çoğalmasına,tedavi sürecinin olumsuz etkilenmesine, depresyon ve içe kapanma durumuna, sosyal ayrımcılığa ve
toplumdan kaçmaya neden olur. Bu nedenle, stigmatizasyon bireyin yaşam kalitesi ile doğrudan ilgilidir. Stigmanın önlenebilmesi için, hastalıklar hakkında toplumun bilgilendirilerek farkındalık yaratılması yanında, başta hastanın kendisi olmak üzere, hasta yakınlarının ve sağlık profesyonellerinin eğitilmesi gerekir.Yaşlılık ve nörolojik hastalıklar konusunda genel toplumsal farkındalık oluşturmada medyanın rolü önemlidir. Damgalanmaya karşı yürütülecek çalışmalar, hastalar ve yakınları için eğitim toplantılarının yapılması, bilgilendirici broşürler dağıtılması ve hasta derneklerinin sosyal faaliyetlerde bulunması gibi birçok önlemi kapsamalıdır. Hükümet politikalarının desteğinde sağlık profesyonellerinin ve ilgili meslek çalışanlarının etiketlenme ile mücadele konusunda eğitilmesi yaşam kalitesi üzerindeki olumsuzlukları engellemede yararlıdır.

İskemik İnme denilen damar tıkanmasına bağlı inme, erişkinlerde en sık görülen özürlülük nedenidir. Doğru cevap A'dır.

60-80 yaşındaki bireyler yatakta geçirdikleri toplam 7.5-8 saatin ortalama olarak ancak 6-6.5 saatinde uyku durumunda olmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Dopamin, günümüzde keşfedilmiş olan 100’den fazla farklı nörotransmitter arasında en önemlilerinden biridir.Dopamin duygudurum ve hareket işlevlerinin ortaya çıkmasında veya bir işe yoğunlaşma, motivasyonu sağlama, dikkati toplama, yeni bilgileri öğrenme gibi becerilerin yerine getirilmesinde, beyindeki ödül ve haz sistemlerinin uyarılmasında etkili olmaktadır. Ayrıca kas hareketlerinden beyin fonksiyonlarına; sindirim sisteminden duygu durumlarının yönetimine kadar pek çok fonksiyonda etkili olan bir kimyasaldır. egzersiz ve aktif yaşam stili ise dopamin seviyesinin artmasında etkilidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sesin, gırtlak üstü düzenekte bulunan organlar (dil, dişler, sert damak, yumuşak damak vb.) vasıtasıyla konuşma sesleri olarak şekillendirilmesi ve üretilmesine “Sesletim” adı verilir. Doğru cevap E'dir.

Birincil koruma: Aşılama, yaşam tarzı değişiklikleri (örn. kapalı alanlarda sigara içme yasağı),
aktivitenin (fiziksel-sosyal) desteklenmesi gibi hastalığın ortaya çıkışını önlemek için yapılan girişimlerin bütünüdür. Özellikle birincil koruma yaşlılık dönemi sorunların çıkışını engellediği veya geciktirdiği için yaşam kalitesinin belki de en önemli belirleyicidir. Cevap: A şıkkıdır.

Kanser taramaları, osteoporoz için kemik mineral yoğunluğu ölçümü, hipertansiyonu tespit için kan basıncı ölçümü, işitme ve görme taramaları gibi hastalıklar semptom göstermeden yakalanmasına yönelik girişimler hem yaşam süresi hem de yaşam kalitesi için belirleyici olan ikincil korumadır. 

Denge bozuklarının belirti ve bulguları araıında:

•    Hareket ediyor hissi, bulunduğu fiziki or- tamın veya tüm vücudun dönüyor duygusu (vertigo tipi denge kaybı),

•    Zayıflık, güçsüzlük, bayılma veya kendin- den geçme hissi,

•    Ani gelişen denge kayıpları (dengesizlik),

•    Kuvvetli bir baş dönmesi görülebilmektedir.

Doğru ynaıt "A" seçeneğidir.

En sık kullanılan sınıflandırma sistemlerinden biri olan Davis (1965)’in sisteminde önerilen normal işitme eşiği ve işitme kaybı dereceleri ise aşağıdaki gibidir:
• 0-25 dBHL = normal işitme
• 26-40 dBHL = çok hafif derece işitme kaybı
• 41-55 dBHL = hafif derece işitme kaybı
• 56-70 dBHL = orta derece işitme kaybı
• 71-90 dBHL = ileri derece işitme kaybı
• ≥90 dBHL = çok ileri derece işitme kaybı

Eklem hareket ve pozisyon duyusunun sağladığı bilgiler şöyledir: 

• Vücut ve vücut bölümlerinin uzaydaki duruşu, pozisyonu
• Vücut bölümlerinin birbirine göre duruşu, pozisyonu ve aralarındaki ilişkinin sağlanması
• Kasların kasılma hızı ve kasılma ile oluşturulan kuvvet seviyesi
• Vücudun yürüme, koşma gibi hareketlerinde veya refleks cevabın oluşturulmasında
  etkili olan hareket hızı ve zamanlamanın sağlanması

Doğru cevap B'dir.

Düşmenin gerçekleşmesinde etkili olan nedenleri

Duyma Problemi Olan Yaşlıda Yaklaşımlar
• Dış ortamdaki gürültüler azaltılmalı, ses izolasyonuna dikkat edilmeli,
• Açık bir şekilde ve düşük perdeden konuşulmalı
• İletişimde kullanılan cümleler sade, anlaşılması kolay olmalı
• Yüz yüze ve göz göze iletişim tercih edilmeli,
• Vücut dili ve sözel olmayan işaretler kullanılmalı,
• Yüksek riskli işlemler sırasında yaşlının komutları doğru anladığından emin olmak için geri bildirim alınmalı,
• Kişinin normalden yüksek sesle konuşması, veya televizyon, radyo gibi cihazları yüksek
perdede takip edebilmesi, işitme kaybının belirteci olabilir, bu kişiler uzman doktor kontrolüne yönlendirilmelidir.
• Görme veya işitme sistemine dair dezavantajı olan yaşlılarda, bu dezavantajı daha da fazla artırmamak için dikkatin dağılmasının önüne geçilmelidir. Bir iş gerçekleştirirken dikkati dağıtacak şekilde ikincil bir görevin verilmemesi, iyi bir yaklaşım olacaktır.

Ağrı, Fiziksel ve Bedensel Boyutlar arasındadır.