Aile Ekonomisi Deneme Sınavı Sorusu #1303919

Gelir dağılımını düzeltmek için izlenecek bir yol olabilir mi?


Dolaylı ve dolaysız vergiler arasındaki çarpıklığı düzeltmek,

Uygulanan tüm vergi sistemlerinin düzeltilmesi,

Tüketim kanallarının düzeltilmesi,

Üretim kanallarının düzenlenmesi,

Gelir dağılımında eşitsizlik yoktur,


Yanıt Açıklaması:

Ülke içindeki gelir dağılımının adil olup olmadığını ölçmek için iktisatçılar çeşitli yöntemler geliştirmişlerdir. Bunlar arasında en yaygın olarak kullanılanları kişisel gelir dağılımından yola çıkarak sonuca ulaşılmasını sağlayan Lorenz eğrisi ve buna dayanılarak oluşturulan Gini katsayısıdır. Gini katsayısı sıfıra ne kadar yakınsa gelir dağılımı o kadar adil, bire ne kadar yakınsa gelir dağılımı o kadar bozuk demektir. Türkiye'nin 2010 yılına ilişkin gelir dağılımı anketi sonuçlarına göre Gini katsayısı 0.40 olarak hesaplanmıştır. Gelir dağılımı düzgün ülkelerde bu oran 0.30 dolayında hesaplanmaktadır. Bu durunda Türkiye gelir dağuılımı bozuk ülkeler arasında yer almaktadır. Günümüzde daha eşitlikçi bir gelir dağılımı için hükümetler gelir ve serveti fakirlere doğru yeniden dağıtmaktadır. Gelir dağılımdaki adaletsizliği gidermenin bilinen en iyi yöntemi dolaysız vergilerin etkin biçimde kayıp ve kaçağa izin vermeksizin uygulanmasına geçmektir. Gelir dağılımının daha adil olduğu ülkelerde dolaysız vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki oranı yüzde 50 ya da üzerinde paya sahiptir. Türkiye'nin 2011 yılı bütçe gelirlerinin dökümünde dolaysız vergiler toplamının 82.1 milyar Türk lirası ve dolaylı vergiler toplamının 171.7 milyar Türk lirası olduğu görülmektedir. Buna göre Türkiye'nin toplam vergi gelirlerinin yüzde 33'ü dolaysız, yüzde 67'si dolaylı vergilerden oluşmaktadır. Dolaylı vergilerin yüzde 91'i harcamalar üzerinden alınan Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi gibi vergilere dayanmaktadır. Bu durumda Türk vergi sistemi asıl olarak harcanmalar üzerinden ayakta duran bir sistemdir. Dolaylı vergilere yüklenmenin devlete ve malı satan satıcıya sağladığı bir takım avantajlar olmakla birlikte dolaylı vergiler nispi olarak düşük gelirliden daha çok vergi alınmasına yol açmaktadır ve adaletsiz bir sonuç yaratmaktadır. Bu durumda Türkiye'nin gelir dağılımı bozukluğuınu düzeltmenin yolu dolaylı ve dolaysız vergiler arasındaki çarpıklığı düzeltmekten geçmektedir. 

Yorumlar
  • 0 Yorum