Federal devlet, birleşme ve ayrılma olmak üzere iki ayrı yöntemle kurulabilir. Birleşme yolu, iki ayrı devletin bir araya gelerek federasyon oluşturmasını ifade eder. Bu yöntemde, birleşen devletler önce konfederasyon oluşturur, sonra federasyona dönüşürler. Nitekim ABD, 13 devletin 1776’da oluşturdukları konfederasyonu, 1787’de federasyona dönüştürmesiyle kurulmuştur. Benzer şekilde, 1815’te kurulan Helvetya konfederasyonu, 1848’de federasyona dönüşerek bugünkü İsviçre’yi oluşturmuştur.

Federalizmi yaratan ikinci yöntem, ayrılma hâlidir. Bir üniter devletin coğrafî düzeyde illerinin veya bölgelerinin ayrılmasıyla federalizm kurulabilir. Böylece, evvelce üniter devletin il veya bölge düzeyindeki coğrafî unsurları, federalizme dönüşen devletin federe devletleri hâline gelebilir. Örneğin evvelce üniter devlete sahip olan Rusya, 1924’te federal devlete dönüşmüştür. Başlangıçta üniter devlet olan Belçika, 1993’te federal devlete dönüşmüştür.