Birey ve Davranış Deneme Sınavı Sorusu #44551

Aşağıdakilerden hangisi edimsel koşullamaya dayanan terapi tekniklerinden birisidir?


Simgesel ödül biriktirme
Sistematik duyarsızlaştırma
Girişkenlik eğitimi
İtici uyarıcı koşullama
Psikodrama

Yanıt Açıklaması: Edimsel koşullamaya dayanan terapi tekniklerinden birisi simgesel ödül biriktirmedir. Simgesel ödül biriktirme tekniği okul ve hastane gibi koşulların kolayca kontrol edilebildiği kurumlarda sıklıkla kullanılmaktadır. Bu kurumlarda öğrenciler ya da hastalar istenen ve uygun davranışları için ödül olarak puan ya da marka alırlar. Daha sonra bu puan ya da markalar kişilerin istedikleri ve hoşlandıkları faaliyet ya da nesnelerle değiştirilir. Örneğin ilkokulda yerine duramayan, dikkat problemi olan ve ödevlerini yapmayan bir çocukta simgesel ödül biriktirme tekniği uygulanabilir. Sistematik duyarsızlaştırma terapi tekniği en çok korku ya da fobilerin tedavisinde kullanılır. Korku ya da fobi bir tür karşıt koşullama ile ortadan kaldırılmaya çalışılır. Karşıt koşullama istenilmeyen bir davranışın karşısına istenen bir davranışı koyarak güçlendirmek ve böylece istenmeyen davranışı zayıflatmak demektir. Örneğin kişi bir durumda çok kaygı duyuyorsa kaygıya özgü fizyolojik ve psikolojik tepkiler verecektir. İşte terapide de amaç, bu kaygı tepkilerini zayıflatmak, onun yerine kaygı tepkileriyle aynı anda var olamayacak, kaygıya zıt olan tepkileri öğretmek ve güçlendirmektir. Klasik koşullamanın karşıt koşullama ilkesi, sistematik duyarsızlaştırmaya az çok benzer biçimde girişkenlik eğitiminde de kullanılmaktadır. Bazı kişiler sosyal ortamlarda kendi duygu, düşünce ve isteklerini ifade etme zorluğu çekerler, istemedikleri halde diğerlerinin isteklerine boyun eğebilirler ve dolayısıyla sosyal ilişkilerde kendilerini güvensiz ve yetersiz hissedebilirler. İşte girişkenlik eğitiminin amacı, kişinin kendisinde kaygı yaratan bu tür sosyal etkileşim durumlarıyla başa çıkmasını sağlamaktır. Diğer bir deyişle, bu terapi tekniği, kişinin belirli sosyal etkileşim durumlarındaki kaygısını azaltmayı ve bu durumlarda güvenli ve yeterli bir davranış sergilemesini hedefler. Klasik koşullama ilkelerinin uygulandığı ikinci bir terapi tekniği de itici uyarıcılarla koşullamadır. Temelde cezaya dayanan bu teknik daha çok alkolizm, şişmanlık ve aşırı sigara içme gibi durumlarda uygulanmaktadır. Terapinin hedefi, önceleri haz veren davranışın itici bir uyarıcıyla yani cezayla eşleştirilmesiyle birlikte artık haz verici olmaktan çıkıp nahoş duygulara yol açmaktır. Böylece istenmeyen davranış ortadan kaldırılmış olacaktır. Örneğin alkolizmin tedavisinde antabuse adı verilen bir ilaç kullanılmaktadır. Bu ilaç alındığında alkol tüketilirse baş ağrısı, mide bulantısı ve kusmaya neden olmaktadır. Alkolizm tedavisi görenler bu ilacı doktorun verdiği dozlarda alıp alkol tüketirlerse, alkol kullanımı kötü yaşantılarla eşleştirilmiş olacak ve kişi alkol alımını azaltacak ve kesecektir. Psikodinamik grup terapileri içinde en popüler olanı psikodramadır. Bu terapi formunda, bireyler diğer grup üyelerinin önünde problemlerini eylemlerle anlatırlar. İçinde rol oynama, aynalama gibi çeşitli tekniklerin kullanıldığı psikodramada amaç, kişinin çeşitli durumlarda nasıl davrandığını ve neden böyle davrandığını kendisine göstermektir. Doğru cevap A seçeneğidir.
Yorumlar
  • 0 Yorum