Sosyal ve dinî hayattaki bozuklukları eleştirme mutasavvıf şair ve din âlimi Gabdrehim Utız [Abdürrahim Otuz] İmeni (1754-1834)’nin şiirlerinde de görülür. On yıl Buhara’daokuyan (1788-1799), Afganistan’da bulunup ülkesine dönen Utız İmeni, döneminde yeni içtihatların gerekli olduğunu ileri sürdü, din adamlarının cehaletini ve ahlakî zaaflarını eleştirdi, cehalete karşı çıktı; halkı bilim ve sanat öğrenmeye, kız erkek ayrımı yapmadan çocuklarını okutmaya ve Rusça öğrenmeye davet etti. İdil-Ural bölgesinde çok okunan ve defalarca basılan Sufî Allahyar’ın Çağatay Türkçesiyle Sebatü’l-Gacizîn [Âcizin] ve Farsça Muradü’lGarifin [Ârifîn] adlı eserlerine Arapça şerhler yazdı.