İsmail Gaspıralı’nın Tercüman gazetesiyle yolunu açtığı modernleşme ve 1884’te okuma-yazma kurslarıyla başlattığı modern eğitim olan Usul-i Cedid mektepleri oldu. Usul-i Cedid mektepleri sayısı 1905 Rus devrimine gelindiğinde beş bine ulaşmıştı. Önemli olan Gaspıralı ve onun yolundan gidenlerin, “Usul-i Cedid” öğretime öncü olan aydınların, millet sevgisi ve bilgiye ulaşma aşkıyla dolu idealist bir nesil yetiştirmiş olmalarıydı.