Çağdaş Türk Yazı Dilleri 1 Deneme Sınavı Sorusu #1094298
Aşağıdakilerden hangisi Azerbaycan Türkçesi ünsüzleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Kelime başındaki bütün kalın k sesleri, Azerbaycan Türkçesinde g olur. |
Birden fazla heceli kelimelerin sonundaki bütün kalın k sesleri de ğ olur. |
Kelime sonunda bulunan k sesi, iki ünlü arasında kalınca y’ye; kalın g ise ğ’ye döner. |
Türkiye Türkçesinde d ve t ile başlayabilen ekler, Azerbaycan Türkçesinde sadece d ile başlar. |
Azerbaycan Türkçesinde kelime sonunda b, c, d, g sesleri bulunabilir. |
Kelime başındaki bütün kalın k sesleri, Azerbaycan Türkçesinde g olur: gara, galın, gardaş, gız. Rusça’dan alınan kelimeler bu kuralın dışındadır: kolxoz, kompüter
(bilgisayar), kafedra (kürsü).
2. Birden fazla heceli kelimelerin sonundaki bütün kalın k sesleri de g olur: torpag,
uzag, olarag, aldıg, alacag. Ancak g ile yazılan bu tür kelimeler telâffuzda x’dir: torpax, uzax, olarax, aldıx, alacax.
3. Kelime sonunda bulunan k sesi, iki ünlü arasında kalınca y’ye; kalın g ise ğ’ye döner: direk-direye, çiçek-çiçeyi, bayrag-bayrağa.
4. Türkiye Türkçesinde d ve t ile başlayabilen ekler, Azerbaycan Türkçesinde sadece d
ile başlar: atdır, atdan, gelmişdi, yokdur.
5. Kelime ortasında birbirini takip eden iki tonsuz ünsüzden ikincisi tonlu söylenir:
sekkiz yazılır, sekgiz okunur; defter yazılır, defder okunur; seçki yazılır, seçgi okunur.
6. Azerbaycan Türkçesinde kelime sonunda b, c, d, g sesleri bulunabilir. Bu durum
Arapça ve Farsça kelimelerde olduğu gibi bazı Türkçe kelimelerin sonunda da olabilir: kitab, elac (ilaç), megsed, kend, reng, alıb, durub, dörd, süd, ac.
54 Çağdaş Türk Yazı Dilleri-I
7. Türkiye Türkçesinde bazı kelimelerin başındaki y sesi Azerbaycan Türkçesinde bulunmaz; y’den sonraki ı ise çok defa i’ye döner: il (yıl), ildırım (yıldırım), ilan (yılan), itir- (yitir-), ulduz (yıldız), uca (yüce), üzük (yüzük), üz (yüz), ürek (yürek).
8. Kelime içinde o’dan sonra gelen v telâffuz edilmez; bunun yerine o uzatılır: çovdar
yazılır, çodar okunur, dovşan yazılır, doşan okunur.
9. Azerbaycan Türkçesinde bazı ünlüyle başlayan kelimelerin başında bir h sesi türemiştir: hür- (ür-), hürk-(ürk-), hör- (ör-), hörgü (örgü), hörümcek (örümcek),
hayva (ayva).
10. Bazı ön ses b’ler m’dir: men (ben), min (bin), muna (buna), moynuz (boynuz).
11. Azeri Türkçesinde bol miktarda göçüşme olayı görülür: yarpax (yaprak), arvad
(avrat), körpü (köprü), torpax (toprak), eskik (eksik), öskür- (öksür-).
12. Türkiye Türkçesinde bazı kelimelerin ön sesindeki p- Azerbaycan Türkçesinde bolur. biş- (piş-), barmag (parmak), bars (pars), bahalı (pahalı). Bazı kelimelerde de
Türkiye Türkçesindeki ön ses b- Azerbaycan Türkçesinde p- olur: pez (bez), palçıg
(balçık ), pütün (bütün), paxlava (baklava).
13. Türkçe kelimelerin sonundaki -AğI ses grubu Azerbaycan Türkçesinde -Ov biçimine dönüşmüştür: buxov (bukağı), bülöv (bileği), buzov (buzağı), gırov (kırağı).
14. Arapça ve Farsçadan Türkiye Türkçesine alınan kelimelerde iki ünsüz arasında
ünlü türemesi görülürken; Azerbaycan Türkçesinde bu kelimeler, çoğunlukla asıl
şekillerini korurlar: esr (asır), dövr (devir), üzr (özr), hökm (hüküm), vaxt (vakit),
gövm (kavim), gövs (kavis), esl (asıl)
Yorumlar
- 0 Yorum