Sovyetler Birliği’nin yıkılması sonucunda ortaya çıkan yeni uluslararası sistem içerisinde Türk karar vericileri, ulusal özellikleri ve ekonomik durumu, Soğuk Savaş döneminden farklı bir şekilde yeniden tanımlanmıştır. Soğuk Savaş sonrası dönemde, önce Başbakan ve ardından Cumhurbaşkanı olan Turgut Özal, Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla birlikte Batı nezdinde jeostratejik önemini kaybeden Türkiye’nin, bu dönemde Balkanlardan Orta Asya’ya kadar olan coğrafyada ilk defa bölgesel bir güç olma yolunda önemli fırsatlar yakaladığını savunmuştur. Özal’a göre, Türkiye, Orta Asya, Balkanlar ve Orta Doğu coğrafyalarının merkezinde bir ülkedir ve Pasifik-Atlantik mihverinin tam ortasında yer alan Türkiye, bölgesel gelişmelere liderlik yapmalıdır. Özal, ekonomi ile dış politika arasında yakın ilişkinin bulunduğunu söylemiştir. Uluslararası sistemin, serbest ticaret sistemine doğru evrildiğini ve devletler arasında ekonomik karşılıklı bağımlılığın arttığını vurgulayan Özal, Türkiye’nin, dış faktörlerin de etkisiyle öncelikle ekonomik dönüşüm geçirmesini önerdi. Bu ekonomik dönüşüm, önce siyasal reformlara ve ardından daha güçlü ve aktif dış politikaya neden olacaktı. Bu bağlamda Özal, karşılıklı ekonomik bağımlılığın arttığı uluslararası sistem içerisinde devletler arasında ekonomik bölgesel bütünleşme çabalarının geliştirilmesini savunmaktaydı. Bu oluşumlar, devletler arasında karşılıklı bağımlılığa neden olurken, devletler arasındaki siyasal sorunların çözümü için uygun koşullar oluşturacaktı. Bu anlayışa uygun olarak Özal, Türkiye’nin de dahil olduğu, komşu ülkeler arasında ekonomik bölgesel oluşumlara ön ayak olmaya başladı. Böylece Türkiye, çevresinde barış ve uzlaşma kuşağı oluşturabilecekti