Modern eğitim sistemlerinin oluşmasında etkili olan toplumsal faktörleri şöyle
sıralayabiliriz:
• Katolik kilisesine bağlı Avrupa toplumunun Reformasyondan sonra parçalara ayrılması ve her cemaatin kendi grubunu düzen ve kontrol altında
tutmak için eğitim faaliyetlerinden yoğun olarak yararlanması,
• Dinî toplulukların dışında her ulusun kendi dil, edebiyat ve kültürünü geliştirerek milliyetçi duyguları yükseltmesi ve ulus-devletlerin ortaya çıkışı,
• 18.yüzyıl ortalarından itibaren “aydın despotizmi” denilen sert bir yönetimle modern devletlerin kendi halklarını biçimlendirmeye çalışması ve
bunun için zorunlu eğitim, zorunlu askerlik, nüfus ve vergi takibi gibi sistemleri kullanması,
• 16. ve 17.yüzyıllarda dini çatışmaların ortadan kaldırılmasında modern
devletlerin eğitimi bir araç olarak kullanmaları; bunun için merkezî bir laik
yönetim, bilim ve kültür dersleri bakımından zengin bir ders programı ve
sistematik bir teftiş sisteminin kurulması,
• Ulus devletin, dinî farklılıkları, bölgeciliği, feodalizmi, göçmen ve azınlıkları kaldırmak; toplumsal bütünleşme ve ekonomik kalkınmayı sağlamak
için eğitimden yararlanması; bunun için eğitimin sadece elit tabakaya değil,
bütün halka verilmeye başlanması; herkesin kendi zekâ, yetenek ve çalışmasına göre toplumda hak ettiği bir yeri almasının (meritocratic distribution) sağlanması. E şıkkında verilen "Küreselleşmenin etkisiyle uluslararası hareketlilik ve işbirliklerinin artması" bu faktörlerden biri değildir.