Entomoloji Deneme Sınavı Sorusu #1225672

Böceklere karşı savaşta radyasyon yayıcı Cobalt ve Cesium’un gamma ışınlarının ir­radiyatör adı verilen cihazlar yardımıyla değişik dozlarda kullanılması yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?


Orantılı Nemden Yararlanma

Atmosfer Gazlarından Yararlanma

Radyasyondan Yararlanma

Mineral Tuzlardan Yararlanma

Işık ve Renkten Yararlanma


Yanıt Açıklaması:

Böceklere karşı savaşta radyasyon yayıcı Cobalt ve Cesium’un gamma ışınları ir­radiyatör adı verilen cihazlar yardımıyla değişik dozlarda öldürme ve kısırlaştırma olarak iki şekilde kullanılır. Bu ışınlar böceklerde mutasyonlara, kısırlaşmaya ve nihayet ölüme neden olur. Radyasyonun öldürücü etkisinden, sadece ambarlan­mış ürünlerde zararlı böceklere karşı yararlanılır. Doz türlere göre ve uygulama süresine göre değişir. Genelde 10-25 kilorad’lık doz iki hafta içinde % 100 ora­nında ölüm sağlarken 250-500 kilorad’lık dozlar böceklerde 24 saat içinde % 100 oranında ölüm meydana getirir. Ancak insanlar için % 50 oranında ölüm meydana getiren doz sadece 0,4 kilorad’dır. Bu nedenle radyasyon, irradiyatör adı verilen cihazlar içinden depolanmış ürünlerin belirli bir süre geçirilmesiyle suretiyle uy­gulanır. Radyasyonla kısırlaştırmada ise daha düşük dozlar kullanılır. Burada amaç erkek böceklerin laboratuvarda üretilip radyasyonla kısırlaştırılarak doğaya salıve­rilmesi ve kısır böceklerin doğadaki normal dişilerle çiftleşerek döllenme olamaya­cağından döl verememesidir. Buna genetik savaş veya autocide (otosit) savaş hatta bazı yayınlarda steril male (kısırlaştırılmış erkek) tekniği adı verilir. Kısırlaştırma için doz, böceklerin türlerine, erkek veya dişi oluşlarına göre değişir ancak genel olarak 2,5 - 5,5 kilorad arasında değişir. Bu yöntemin başarılı olabilmesi için, bö­ceğin eşeyli üremesi, mümkünse ada gibi sınırlı, yani izole bir bölgede olması, kitle halinde üretilebilmesi gibi koşulların yerine gelmesi gereklidir. Örneğin Akdeniz meyvesineği’ne karşı Meksika’da her hafta milyonlarca kısır böcek salıverilmek su­retiyle yaklaşık 3 milyon hektarlık alanda bu böcek eradike edilmiştir. Yurdumuz­da İzmir-Çeşme’de doğa çalışmaları aynı böceğe karşı yapılmış ve olumlu sonuç alınmıştır. Kısır böcek yöntemi ile Akdeniz meyvesineği, Kiraz sineği, Kavun si­neği, Elma içkurdu gibi zararlılara karşı savaşmak üzere çalışmalar yapılmaktadır.

Yorumlar
  • 0 Yorum