İlkel toplumlarda ceza ile ­intikam eşit sayılır ve haksızlığa uğramış taraf, suçludan bunun acısını olabildiğince çıkarmak ­ister. Devlet, öncelikle toplum düzeninin sağlanması ­le yükümlü olduğundan, bireysel ­intikamın en aza indirilmesini veya tamamen ortadan kaldırılmasını ­ister. Bu bakımdan kanunlarda rastlanan tali­on İ­lkesi­ (göze göz, dişe diş), zarara uğrayanın, suçluya, kendisine gelenden daha çok zarar vermesini­ önlediği ­için, belki de ­intikam hislerinin artarak devamını engellemek yönünde atılmış ­ilk adımlar olarak kabul edilebilir. Hitit kanunları bu açıdan Mezopotamya’ya nazaran, oldukça ileridir. Pek çok suçun karşılığında tazminat ödenirdi.

Yasalarda parnaşşea şuwayezzi­ “bunun için onun evine bakar/evin gözaltında tutar” (yani suçlu tazminatı gereken sürede ödemezse, mağdur taraf onun evindeki mal varlığından zararını karşılama hakkına sahiptir) ifadesiyle belirtilmiştir. Mülkiyet korunması ­ile ­ilgili kanun maddelerinde tespit edilen cezalar, genellikle tahribe uğrayan, kaybolan veya kullanılmaz duruma gelen malın yerine yeni­sin­in konması ve değerinin tazmin ettirilmesi ­ilkesine dayanmaktadır. Ölüm cezaları kısıtlıydı ve beden sakatlama cezaları ise, sadece “köle”lere verilebilirdi. Evlilik ve boşanma ­ile ­ilgili bazı konularda kanun maddeleri bize yeterli bir fikir verebilmektedir. Ailenin ataerkil bir düzen taşıdığı belli olmaktadır. Aile reisi olan erkek, karısı ve çocukları üzerinde egemendir.