Hadis  ilminde  rivâyet,  nakil  ve  hâfıza faktörüyle  birlikte  dirâyet,  akıl  ve  muhâkeme  imkânı  çok  önemlidir.  Hadis metinlerinin  doğru  anlaşılmasında  ve  yorumlanmasında  rivâyet-dirâyet bütünlüğü, nakil-akıl veya hâfıza-muhâkeme işbirliği, hadisle birlikte fıkıh; mana ve maksadı kavrama melekesi ve hüküm çıkarma yeteneği gereklidir