Dağıtım esaslı sistemler aktif çalışan nüfusun ödediği primler ile yaşlı nüfusun emeklilik maaşlarının finanse edilmesi üzerine kurulmuştur. Fon esaslı sistemlerde ise katılımcının ödediği katkı payları yatırım fonlarında değerlendirilir ve emeklilik döneminde katılımcıya maaş olarak geri ödenir.

Çok basamaklı sistemler genellikle 3 basamaktan oluşmaktadır;

1. Basamak: Kamu tarafından yönetilen, belirli bir emeklilik geliri sağlayan, katılımın mecburi olduğu ilk basamaktır. Bu basamakta tüm çalışanlar devletin sosyal güvenlik sisteminde yer almak zorundadır. Ayrıca gelir dağılımı ve sigortacılık fonksiyonları birlikte gerçekleştirilmekte ve zorunlu sigortacılık tekniğine dayanmaktadır. Emeklilik planları dağıtım esaslı sisteme göre finanse edilmektedir.

2. Basamak: Daha çok işverenlerin sağladığı, birinci basamağı tamamlayıcı bir emeklilik geliri sağlayan basamaktır. Genellikle fonlama yöntemiyle işleyen, işverenlerce de finanse edilen katkı esaslı veya fayda esaslı özel emeklilik hesaplarına dayalı basamaktır. Bu basamakta kamu tamamen sistem dışında kalmamakta ve sigortalıların menfaatlerini korumak üzere düzenleyici ve denetleyici müdahaleler yapmaktadır. Sigorta ve tasarruf fonksiyonlarını yerine getirme işlevine sahiptir.

3. Basamak: Katılımın gönüllü olduğu ve kişilerin emeklilik döneminde yaşam standartlarının aktif çalışma hayatındaki seviyesinde devam etmesini güvence altına almayı hedefleyen ek emeklilik geliri sağlayan son basamaktır. Gönüllü katılım esasına dayanan bu basamak özel emeklilik kurumlarından oluşmaktadır. Tasarruf ve sigortacılık fonksiyonunun birlikte gerçekleştiği bu basamak tamamen fon esasına göre işlemektedir. Kamu, bu basamaktaki özel emeklilik sistemine katılımı teşvik etmek için vergi muafiyeti gibi özendirici tedbirler uygulamaktadır.