Bugünün dünyası için kullandığımız gelişmişlik ve az gelişmişlik ölçüsü ile dünyaya bakacak olursak, zamanın başlıca medeniyet merkezleri ile karşılaştırıldığında ikinci binyılın başlarındaki Avrupa gelişmemiş bir bölgeydi. Bizans, Arap ve Çin dünyası ise o dönemin ölçülerine göre dünyanın gelişmiş bölgeleriydi. Ancak durum tersine dönmüştü. Artık ortalama bir Batı Avrupalı, dünyanın diğer bölümlerinden çok daha yüksek bir kişi başına gelire sahipti. Avrupa ekonomik açıdan dönemin en gelişmiş bölgesi olmuştu. Dünyaya hakim duruma geçen Avrupa, rakibi olan Asya toplumlarından daha büyük bir ekonomik kapasiteye kavuşmuştu. Bu durum kaçıncı yüzyılda gerçekleşmeye başlamıştır?