Geliştirilmiş olan kuramlar yaratıcılığı farklı açılardan ve farklı etkenlere dayandırarak incelemişlerdir. Yaratıcılığı ve yaratıcı çıktıyı etkileyen onlarca kriter olmasına rağmen, yaratıcı süreç genellikle benzer bir patikadan ilerleyerek yol alır. Yaratıcı sürecin aşamaları şunlardır:

• Yaratıcılığın ilk aşamasını “zihinsel geviş getirme” olarak adlandırmak mümkündür. Bu aşama durağan bir yapıdan ziyade, içgüdüsel ve risk almaya açık olan bir yapı sergiler. Fikirler arasında bağlantılar kurulur, kötü fikirler geliştirilir ve çöpe atılır. Elmas bulmak için kömür ayıklamaya benzeyen bir süreç sonrasında iç ses, devamında derin duygu devreye girer. Bu ilk süreç fazlasıyla serbest bir adım gibi görünmekle beraber, iş hayatının hızlı temposu içinde çabuk geçilmesi gereken bir aşamadır. Bunun yapılabilmesi için zihinsel geviş getirme aşamanın öncesine bir çözümleme (bilgilenme) süreci eklenmeli, kurulan hayaller önceden biriktirilmişhammaddeler üzerine inşa edilmelidir.

• İkinci aşama “arıtma” olarak adlandırır. Zihinsel geviş getirme aşaması belli prosedürler üzerinden yürümediği için aklın yön duygusunun kaybolması kuvvetli bir ihtimaldir. Bazı fikirlerin biraz dinlenmesi ve netleşmesi gerekir. Bulunan fikirleri gereksiz ayrıntılardan ayrıştırmak, amaca yönelik ayrıntıların da fikirlere entegrasyonu burada yapılır. Fikirlerin artı ve eksi yönlerinin değerlendirilmesi, yaratıcı kişileri mükemmele götürmeye yarayan rutin bir süreçtir. Beethoven’dan İbn-i Sina’ya kadar pek çok yaratıcı deha, işlerini tekrar tekrar gözden geçirmeleri ile tanınırlar.

• U¨çüncü aşamada yaratıcılar fikirlerini “kuluçka”ya bırakarak bir uyku hali içine girerler. Burada doğrudan girişilecek bir çaba söz konusu değilken, üzerinde çalışılan sorunu tamamen unutmak son derece yararlı sonuçlar doğurur. Kişi rutin işleriyle uğraşırken arada bir fikirleriyle ilgilenir. Yaratıcı insanların yarıda bırakılmış fikirlerle uğraşmaktan zevk aldıkları bilinir. Parlak yaratıcı fikirler çoğunlukla çalışmaya ara verildiği dinlenme zamanlarında ortaya çıkar. Albert Einstein’ın bir arkadaşına; “neden en iyi fikirler sabah tıraş olurken aklıma geliyor?” diye sorması buna iyi bir örnektir.

• “Aydınlanma” ya da “doğum” aşaması, nihayet sezgi ve hayal gücünün daha önceki akılcı çözümlemeyle karışması, bir bileşime ulaşmasıdır. Yorucu bir süreçten geçen yaratıcı birey emeklerinin karşılığını almıştır.