İslam Ahlak Esasları Deneme Sınavı Sorusu #1274019

Gazali'ye göre ticaretle uğraşan kimse aşağıdakilerden hangisini yaparsa ihsan rütbesine yükselemez?


Fahiş kardan kaçınırsa

Alacakların tahsilinde aceleci davranırsa

Pazarlıktan cayana kolaylık gösterirse

Kardan fedakarlık ederse

Borcunu vaktinden önce öderse


Yanıt Açıklaması:

Gazali’nin de belirttiği üzere, Allah Teala hem adaletle hem de ihsanla emretmiştir. Dindar birisinin adaletle yetinmesi, zulümden kaçınması ve fakat ihsan kapılarını terk etmesi, bu kapılardan içeri girmemesi yakışık almaz. Çünkü “Allah şüphesiz adaleti, iyilik yapmayı... emreder...”( Nahl/16: 90). Bu bağlamdaki ihsan mefhumuyla o, “müşterinin yararına olan bir fiili, ona yapılacak ikramı” kasteder. Bu bir vecibe değildir, esnafın göstereceği bir fazilet, bir alicenaplıktır. Esnafın asıl yükümlü olduğu şey, zulmetmeyip adil davranmaktır. Ancak, ticaretle uğraşan bir kimse, şu altı maddeye uyarak, adaletin üstündeki ihsan rütbesine yükselir: 1) Fahiş kardan kaçınmak, 2) Kardan fedakarlık etmek, 3) Alacakların tahsilinde müsamahakar davranmak, 4) Borcunu ödemek için, alacaklının gelmesini ve vadesinin dolmasını beklemeden, imkanı varsa onun ayağına gidip borcunu ödemek, 5) Pazarlıktan pişman olup cayana kolaylık göstermek, 6) Fakirler için ayrı bir veresiye defteri tutarak, borçlarını ödeyemedikleri taktirde kendilerinden alacağını istememeye niyet etmek. Gazali’ye göre geçmiş büyüklerin alış- verişte izledikleri yöntemler bunlardır. Ama bu yol ve yöntemlerin artık izi kalmamıştır. Bu doğrultuda hareket etmek isteyenler, bu sünneti ihya ediyor olacaklardır (Gazali, 1998, 186-193). Doğru cevap B'dir.

Yorumlar
  • 0 Yorum