Müctehid imamlar döneminde fıkıh çalışmalarının yoğunluğunun ve itibarının artmasını, buna bağlı olarak sistemleştirme ve ekolleşmenin gerçekleşmesini açıklamak amacıyla bazı faktörler üzerinde durulmuştur: Bu dönem, Abbasilerin iktidarda olduğu zaman dilimine denk gelmektedir. Emevileri iş başından uzaklaştırarak iktidara gelen Abbasiler, toplum üzerinde meşruiyet kazanmak ve etkinliklerini artırmak amacıyla dini konulara ve ilim adamlarına ilgi göstermiş, bu alandaki çalışmaları teşvik etmiştir. İslam’a yeni giren, farklı gelenek ve kültürlere sahip insanların ameli konularla ilgili birçok meselenin hükmünü öğrenme ihtiyacı hissetmesi de İslam hukuku alanındaki çalışmalara hız vermiştir. Bu dönem hukukçuları, hukuk alanında sistemleşmeye imka^n verecek bir gelenek ve alt yapıya dayanma şansına sahip olmuşlardır. Müctehid imamlar döneminde döneme adlarını veren, hukuki konularda üstün yeteneklere sahip kabiliyetli hukukçular yetişmiş, bunların etrafında “mezhep” adıyla anılan hukuki yapılanmalar gerçekleşmiştir. Tedvin ve ekolleşme için gerekli ortamın oluşması ilgili faaliyetleri kolaylaştırmıştır.