İslâm dininin “muamelât” diye adlandırılan insandan insana yapılan ve karşılıklı ilişkileri içeren hükümleri adalet ilkesine dayanmaktadır. İkili ilişkilerin esası
Allah tarafından konulmuş, çeşitliliklerine rağmen vazgeçilmez olarak insanların
hakkına riayet edilmesi istenmiştir. Zira güçlü olmak hak sahibi olmak anlamı
taşımamaktadır. Sadece dindaşına karşı değil bütün insanlığa karşı adil olmak
Müslümanlığın temel davranışıdır. Hiçbir din ayrımı yapmadan her hak sahibine
hakkını vermek bu dinin şiarıdır. İyilikte bulunmak ve Allah Teâlâ’nın koyduğu
hükümlere uymak konusunda Müslümanların birbirine destek olması istenirken,
kin ve düşmanlık yaymak ve Allah’ın çizdiği sınırlar konusunda kimseye müsamaha gösterilmemesi gerektiği sıkça vurgulanmıştır (bk. Mâide, 5/2). İkili ilişkilerde düzenlemeler yapılabilir ama hiçbir zaman ikili ilişkilerin ilkesinde bir değişiklik yapılamaz. İlkesi itibariyle karşılıklı muameleler de inanç değeri taşır. Bir kişinin ticaretinde adil olmaması Müslümanlara yakışmayan bir davranış ve bu yönüyle günaha girmektir. Ancak ticarette adaleti inkâr Allah’ın çizdiği hududu lüzumsuz görmektir, bu da inanç alanına girer.