Tarihî seyri içinde gelişimine ve uygulamasına ilişkin kısaca temas edilen mezâlimin görevleri de şöyledir:
1-Halka karşı sert davranarak hak ve adalet yolundan sapan zalim idareciler hakkındaki şikâyetlerin incelenmesi.
2-Memurların, vergi ve diğer devlet mallarını tahsil ederken yaptıkları haksızlıkların giderilmesi.
3-Divan kâtiplerinin denetlenmesi. Bunlar, Müslümanların malları hakkında kendilerine güvenilen kimselerdir.
4-Devletten maaş alanların maaşlarının gecikmesi veya eksik ödenmesiyle ilgili şikâyetlerin incelenmesi.
5-Yöneticilerin veya güçlü kimselerin gasp ettiği mallarla ilgili şikâyetlerin incelenmesi.
6-Umumî ve hususî vakıfların denetlenmesi. Vakıfların, vâkıfın şartlarına göre idare edilmesi gerekir.
7-Kadı mahkemelerinin verdiği kararların uygulanması. Bazen mahkemelerin verdiği kararı uygulamak zorlaşabilir. Böyle bir durumda kuvvetçe daha üstün olan mezâlim mahkemeleri hükmün gereği ne ise onu tam olarak uygularlar.
8-Muhtesiblerin ve özellikle maliye ile uğraşanların yerine getiremediği kararları uygulamak.
9-Cuma ve bayram namazları ile hac ve cihad gibi açık ibadetlerin yerine getirilmesini sağlamak.