Zaman serisinin herhangi bir zaman dönemine ilişkin gözlem değerindeki artış veya azalış bilgisi,bir önceki zaman dönemi gözlem değerine göre elde edilmesi isteniyorsa Değişken esaslı endeks hesaplanmak istenmiştir

Zaman serisinin gözlem değerlerinin,belirlenen sabit bir dönem değerine göre değişimleri önem kazandığında Sabit esaslı endeks kullanılır

Mekan serisinin gözlem değerlerinde mekandan mekana değişimin oransal bir gösterimine de Mekan endeksi denir

Bir değişken veya değişkenler grubunun,zamana veya mekana göre aldığı değerlerin oransal değişimlerini gösteren istatistiksel ölçüye Endeks adı verilir.

İncelenen zaman serisinde ilgilenilen değişkenin gözlem değerlerinin zaman içindeki değişiminin oransal ifadesine Zaman Endeksi adı verilir.