Cemaat ve cemiyetin dayandığı temel kavram üretimdir. Toprağa dayalı üretim cemaat tipi, endüstriye dayalı üretim ise cemiyet tipi hayat tarzını doğurmuştur.

Tönnies iki hayat tarzının farklılığını temellendirmek için statü kavramını kullanılır. Buna göre, statünün doğuştan edinildiği, yani miras olarak alındığı şekli cemaati, statünün çalışılarak kazanıldığını, yani liyakate bağlı olarak edinildiği şekli cemi

Bahsi geçen temel kavram dindir. Din; eğer dinin kaynağı Tanrı ise cemaatin, insanlar ise cemiyetin temel kurucu unsurudur.

Cemaat ve cemiyet kavramları örgütlenme biçimi kavramına dayanır. Aile etrafında organik olarak örgütlenme cemaati, büyük kentler veya ulus-devletler etrafında mekanik olarak örgütlenme cemiyeti ortaya çıkarmıştır.

Tönnies’e göre toplumların temelinde insan iradesi bulunduğu için cemaat ve cemiyet ile kavramsallaştırılan iki hayat tarzının dayandığı kavram iradedir. Mizaca bağlı doğal irade cemaate, belirli bir amaca ulaşabilmek için araçları manipüle edebilen rasyo