Kriminologlar cezayı diğer hoşa gitmeyen acı verici işlem veya yaptırımdan ayırmak üzere bir dizi kıstas ortaya koymuştur. Bu kıstaslar şu şekilde sıralanabilir:
1. Ceza, ceza verilen kişiye eza verilmesini ve hoş olmayan bir işleme tabi tutulmasını içerir.
2. Ceza bir suç karşılığında olmalıdır.
3. Ceza suçu işleyen kişiye verilmelidir.
4. Ceza yetkilendirilmiş bir otorite tarafından verilmelidir veya suçun cezası failin kurallarını ihlal ettiği bir kurum tarafından verilmelidir. Örneğin disiplin cezaları.
5. Ceza ile verilen acı kasti olmalı, tesadüfi veya rastlantı sonucu olmamalıdır.
6. Kriminologları ilgilendirmesi için cezanın bir “suç” karşılığında verilmiş olması gerekir.
7. Ceza adli bir merci tarafından verilmelidir.