Eugene Emmanuel Viollet-le-Duc (1814–1879) Orta C¸ağ yapılarının onarımı konusunda uzman; özellikle, Gotik mimariye ilişkin yapısal işlevselciliği yorumlaması açısından sık sık eleştiriye uğrayan, çok etkili bir kuramcı; sayıları pek çok olmayan binaların yapımcısıdır. 1840'tan 1870'e kadar Fransız mimarisine egemen olan Viollet-le-Duc günümüzde bile arkeologlarla sanat tarihçilerinin büyük ilgisini çekmektedir. Mimarlık, mühendislik, sanat tarihi, eğitim, jeoloji, etnografya, dekorasyon gibi pek çok alanda söz sahibi olan Viollet-le-Duc restorasyonda ise önemli teorik çalışmalarıyla tanınır. Antik mimarinin hükmetmemesi, sadece ilham vermesi gerektiği fikrini ileri sürmüştür. Geçmişe ait eserlerin analizinin yapılmasına ve mimarın çağının malzemesini kullanarak, koşul ve olanaklardan yararlanarak kendi sentezini yapabilmesini savunmuştur. Yapılardaki değişmeleri gösteren her türlü iz ve belgenin korunmasını, asla kaybedilmemesini savunmuştur.