Mantığın Gelişimi Deneme Sınavı Sorusu #752065

  1. Her kuş iki ayaklıdır.
  2. Hiçbir kuş iki ayaklı değildir.
  3. Bazı kuşlar iki ayaklıdır.
  4. Bazı kuşlar iki ayaklı değildir.

Yukarıda verilenlerden hangileri çelişik önermelerdir?


I ve II

I ve III

I ve IV

II ve III

II ve IV


Yanıt Açıklaması:

Yüklemin öznenin hangi kısmına yüklendiğini veya öznenin hangi kısmından yadsındığını açıkça ortaya koymak için, Aristoteles ‘bazı’, ‘her’ veya ‘hiçbir’ gibi niceleyicilere başvurur. Bu şekilde, insan ve ölümlü terimlerinden aşağıdaki dört önerme biçimi elde edilir:

(i) Her insan ölümlüdür (a)

(ii) Hiçbir insan ölümlü değildir (e)

(iii) Bazı insanlar ölümlüdür (i)

(iv) Bazı insanlar ölümlü değildir (o)

Çelişik önermelerin özelliği birlikte doğru veya birlikte yanlış olamamalarıdır. Bir başka deyişle, bir önerme doğru ise çelişiği yanlış, bir önerme yanlış olduğunda çelişiği doğrudur. ‘Sokrates ölümlüdür’ gibi bir basit önermenin çelişiği ‘Sokrates ölümlü değildir’ önermesidir. Kategorik önermelere gelince: (a) ve (o) önermeleri birbirinin çelişiği, (e) ve (i) önermeleri birbirinin çelişiğidir. Karşıt önermelerin özelliği birlikte yanlış olabilmeleri ancak birlikte doğru olamamalarıdır. Buna göre, (a) ve (e) önermeleri birbirinin karşıtı önermelerdir. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap C’dir.

Yorumlar
  • 0 Yorum