Mantığın Gelişimi Deneme Sınavı Sorusu #754700

  1. Bir etkinlik olarak doğa biliminin amacı buluştur. Dolayısıyla eğer bir mantık sisteminin doğa bilimine bir faydası olacaksa bu mantık sisteminin buluşun ilkelerini belirleyen kurallardan oluşması gerekir.
  2. Tümdengelimli mantık belli bir alanda oluşmuş bir bilgi birikimini belirli sayıda temel ilkelerden elde edilen bir sistem olarak yeniden sunmaya uygundur.
  3. Yeni bilgi edinmenin yolu tikel deneyimlerden yola çıkarak sonuca varmayı gözeten bir yönteme başvurmaktır.
  4. Tümdengelimli mantık bilgiye ulaşmanın güçlü ve güvenilir bir aracıdır.

Yukarıda verilenlerden hangileri Aristotelesçi tümdengelimli mantık anlayışını eleştiren Bacon’un savlarıdır?


I ve II

II ve III

III ve IV

I, II ve III

II, III ve IV


Yanıt Açıklaması:

Aristotelesçi mantığa ilginin zayıflamasının nedenlerinden biri de tikel gözlem ve deneyleri temel alan yeni bir bilim anlayışının doğuşudur. Bu bilim anlayışı ile, Aristotelesçi tümdengelimli mantığın bilgiye ulaşmanın güçlü ve güvenilir bir aracı olduğu düşüncesi artık kolaylıkla kabul edilen bir düşünce olmaktan çıkmıştır. Aristoteles mantığını temel alan Skolastik mantığı bu bakımdan yetersiz bularak eleştiren düşünürlerin başında Francis Bacon (1561-1626) gelmektedir. Aristotelesçi tümdengelimli mantık anlayışını eleştiren Bacon, doğa araştırmasında tümevarımın kullanılması gerektiğini savunmaktadır. Bacon’ın bu sözlerle hedef aldıkları Aristoteles ve doğa felsefesinde onu izleyenlerdir. Bacon’ın Aristoteles mantığını doğa bilimi bakımından niçin yetersiz bulduğunu anlayabilmek ise kolaydır: Bir etkinlik olarak doğa biliminin amacı buluştur. Dolayısıyla eğer bir mantık sistemin doğa bilimine bir faydası olacaksa bu mantık sisteminin buluşun ilkelerini belirleyen kurallardan oluşması gerekir. Aristoteles mantık sistemi bu gereği yerine getirmediğine göre doğa araştırmasında bu mantık sistemine başvurulamaz. Aristoteles’in tümdengelimli mantık sistemini Antik Çağ matematiğini göz önünde bulundurarak oluşturduğu düşüncesi yaygındır. Tümdengelimli mantık belli bir alanda oluşmuş bir bilgi birikimini belirli sayıda temel ilkelerden elde edilen bir sistem olarak yeniden sunmaya uygundur. Bununla birlikte tümdengelim yeni bilgi edinmenin bir yöntemini vermemektedir. Bacon’a göre yeni bilgi edinmenin yolu tikel deneyimlerden yola çıkarak sonuca varmayı gözeten tümevarıma başvurmaktır. Bacon çalışmalarının sonucu olarak bir tümevarım mantığı ortaya koymuş değildir. Ancak onun ve Descartes’ın düşünceleri Modern dönemde tümdengelimli biçimsel mantığın bir ölçüde gözden düşmesinde etkili olmuştur. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi “Bir etkinlik olarak doğa biliminin amacı buluştur. Dolayısıyla eğer bir mantık sistemin doğa bilimine bir faydası olacaksa bu mantık sisteminin buluşun ilkelerini belirleyen kurallardan oluşması gerekir.”, “Tümdengelimli mantık belli bir alanda oluşmuş bir bilgi birikimini belirli sayıda temel ilkelerden elde edilen bir sistem olarak yeniden sunmaya uygundur.” ve “Yeni bilgi edinmenin yolu tikel deneyimlerden yola çıkarak sonuca varmayı gözeten bir yönteme başvurmaktır.” savları Bacon’un savlarıdır. Dolayısıyla doğru cevap D’dir. “Tümdengelimli mantık bilgiye ulaşmanın güçlü ve güvenilir bir aracıdır.” savı ise Aristotelesçi tümdengelimli mantık anlayışını destekleyen bir savdır.

Yorumlar
  • 0 Yorum