Konu, bir yönüyle amacı da içinde barındırdığından, medenî usûl hukukunun amacını da, onun konusundan bağımsız olarak düşünmek mümkün değildir. Dolayısıyla, medenî usûl hukukunun amacı, esas itibariyle, mahkeme önüne gelen dava ve taleplerin hukuka uygun ve akılcı bir yöntemle karara bağlanmasıdır. Bu sayede sağlanan hukuki güvenlik ve barış ile bunların hizmet ettiği sosyal barış ise ikincil amaçlar, daha doğrusu dolaylı sonuçlardır.

Her şeyden önce adalet, verilen karar üzerinde kişisel ve toplumsal bir değer yargısı olmakla sübjektif ve görecelidir. Öte yandan, uygulanması gereken maddi hukuk kuralının, kişisel veya toplumsal değerlendirmeye göre gayri âdil olması durumunda, o kuralı esas almak mecburiyetinde bulunan hâkimin verdiği kararın adaletsizliğinden, yahut böylece ortaya çıkması kaçınılmaz olan adaletsiz bir kararın usûl hükümleriyle önlenebilmesinden söz etmek mümkün değildir. Aksinin kabulü, usûl hükümlerinin toptan gereksizliği ve inkârı sonucuna götürür. Öte yandan maddi gerçekliğe ulaşılması da, bazen ispat ve delillere ilişkin sınırlamalar, bazen de dava yahut talebin konusunun niteliği gereği ilgili tarafa yahut talepte bulunana mahkeme sürecinde de tanınan tasarruf yetkisi karşısında, medenî usûl hukukunun bir amacı olarak kabul edilemez. Buna karşılık, mahkemeye başvuranların nasıl bir süreçle karşılaşacağının önceden bilinmesi ve bunun kural olarak bağlayıcı olması, hak arama sürecinde önemli bir güvence teşkil eden belirliliği sağlayacak ve olası keyfiliklere engel teşkil edecektir. Bundan dolayıdır ki, medenî usûl hukukunun en önemli amacının, mahkemenin önüne gelen dava ve talepleri karara bağlaması sürecinin tâbi olduğu kuralları düzenlemek ve bu yolla belirlilik sağlamak ve keyfiliğin önüne geçmek olduğu söylenebilir.