Orta Asya Türk Tarihi Deneme Sınavı Sorusu #594933

I. Kün-çin'in ölmesi II. İmparator Wu-di'ni ticaret yolunda kontrolü sağlaması III. Ülkenin iç işlerinde sağlam bir politika yürütülememesi IV. Kum Fırtınası Savaşı'nda Hunlar'ın mağlup olması Yukarıda verilenlerden hangileri Hun Devleti'nin zayıflamasınındaki etkenlerdendir?


II ve IV

II ve III

I-II-III-IV

II-III-IV

I ve III


Yanıt Açıklaması:

M.Ö 127 yılında Çin kuvvetleri, Hunlar için psikolojik ve ekonomik ehemmiyeti olan Ordos bölgesini ele geçirdi. M.Ö 126’da Kün-çin’in ölmesi Hun Devleti’nin belirgin bir şekilde çözülme ve bozulma gerçeğini gün yüzüne çıkardı. Bununla beraber yerine oğlunun geçmesi gerekirken darbe sonucu kardeşinin çıkması da Hunlar arasında büyük huzursuzluğa, karışıklığa sebep oldu. Artık bir biri ardınca kifayetsiz, dirayetsiz kimseler Hun Tanhusu oldu. Ülkenin iç işlerinde ve savaşlarda sağlam bir politika yürütülemez hale gelindi. Devletin zayıfladığı M.Ö 140–87 yılları arasında Çin’de sadece bir imparator hüküm sürürken, Hun ülkesinde tahtı Kün-çin dışında söze edilmeye değmeyen 7’den fazla kişi işgal etti. Bu liyakatsizlik devletin birçok kademesinde kendini göstermeye başladı. M.Ö 124 yılında hafif süvari birliklerinden oluşan Çin ordusu, eskiden beri Hunların yaşadığı Kansu bölgesine saldırarak Hunların bu sağ kanadındaki prensliğini mağlup etti. M.Ö 121’deki ikinci saldırı ile Çinliler, batıya açılan Kaşgar’ın doğusu ile Kansu’nun batısı arasındaki bölgeyi ele geçirdi. İmparator Wu-di ticaret yolunda kontrolü sağladı. Bunun sonucunda Hunlar iktisadi olarak büyük zarara uğradı. Değişik bölgelerde Çinlilerin saldırıları devam ederken, M.Ö 123’den itibaren Hunlar Gobi Çölü’nün güneyinde, Çin sınırına oldukça yakın olan başkentlerini daha doğru bir ifade ile askeri karargâhlarını Gobi Çölü’nün kuzeyindeki Orhun veya Selenga çanağındaki bir yere naklettiler ki bu saldırıdan vazgeçip savunmaya geçtiklerini gösterdi. Artık Türkistan coğrafyasında Çin Devleti ile Hun Devleti arasındaki güç dengesi kesin olarak Çin lehine değişti. Çin ordusunun batıdaki zaferleri ve Hun Devleti’nin güç kaybetmesi sonucunda tâbi toplulukların bazıları Hunlardan koparak Çin hâkimiyetine girmeye başladı. Ayrıca İmparator Wu-di de M.Ö 119’da Hunlara kesin bir darbe indirmeye karar vererek büyük bir ordu vücuda getirdi. Hun tarzında hafif süvarilerden oluşan ordu iki koldan harekete geçti. Kum fırtınası adı verilen savaşta Hunlar mağlup oldu. Güç ve nüfuzları kırıldı. M.Ö 104 yılına gelindiğinde Hun tahtına çocuk yaşta bir Tanhu çıktı. Çok geçmeden zalim bir kişilik ortaya koydu. Ülkede büyük bir huzursuzluk ve memnuniyetsizliğe yol açtı, isyanlar patlak verdi. Çin İmparatorluğu bu devrede Cungarya, Tanrı Dağları, Turfan, Kuçar ve Yarkent gibi Hun topraklarını ele geçirdi. M.Ö 100 yılında Çin İmparatorluğu ihtişamın zirvesindeyken, Hun imparatorluğu ise dâhili çöküntülerden kaynaklanan huzursuzluklarla uğraşmaya devam ediyordu. Verilenlerden hepsi Hun devletinin zayıflamasındaki etkenlerdendir. Doğru cevap C'dir.

Yorumlar
  • 0 Yorum