Rusya’nın Kafkaslar ve Türkistan’a karşı politikaları ile Osmanlı ilişkilerinde genellikle paralellik izlenmiştir. Kuzeyden Osmanlı aleyhine genişleyen Rusya ile 1774’te Küçük Kaynarca Antlaşması yapılmıştır. Böylece Osmanlı Kırım’daki hâkimiyetini kaybetmiş fakat Halîfe-i     Müslimîn olarak Rusya’daki Müslümanların dinî lideri olduğunu antlaşma metnine koymuştur (Gürün, 1984: 517). Bu antlaşma ile bağımsız hâle getirilen Kırım, 1783’te Ruslar tarafından işgal edilmiştir.